حقانیت شیعه و رد شبهات

معلمی یمانی (عالم سرشناس سَلَفی): ابن مسعود (صحابی) سوره ی ناس و فلق را جزو قرآن نمی دانست اما ما او را تکفیر نمی کنیم!

یکی از تهمت هایی که مخالفین شیعه همواره علیه شیعیان مطرح می کنند، مساله ی تحریف قرآن است.این تهمت در حالی علیه شیعیان مطرح می شود که مصادیق و نمونه های آن به وفور در روایات و اقوال برخی از علمای مخالفین شیعه یافت می شود.

در این مطلب به اعتراف یکی از علمای بزرگ سَلَفی یعنی «عبد الرحمن معلمی یمانی» (مشهور به ذهبی دوران) می پردازیم.

واعلم أن کثیرًا من مسائل العقائد لا تخرج عن هذا؛ فإن کثیرًا من الأعمال والأقوال یُعَدُّ کفرًا، ومع ذلک یُنْقل شیء منه عن بعض الأکابر، ولا یمنع ذلک من اعتقاد فضلهم وصلاحهم وولایتهم؛ فإن إنکار آیة من القرآن کفر، ومع ذلک فقد قال ابن مسعودٍ رضی الله عنه: إن المعوذتین لیستا من القرآن، ولم یقدح ذلک فی جلالته، لما کان له من العذر. وأمثلة ذلک کثیرةٌ، لعلَّنا نفرد لها فصلًا، وقد قدَّمنا ما یتعلَّق بهذا.

وحاصله: أنه لیس کل ما ثبت فی العمل أنه کفر أو شرک ثبت أن کلَّ مَنْ عَمِله یکون کافرًا أو مشرکًا، بل ربما یکون العمل کفرًا أو شرکًا ویکون بعضُ عاملیه من أولیاء الله عزَّ وجلَّ؛ لأنه کان معذورًا فی عمله.

المعلمی العتمی الیمانی، عبد الرحمن بن یحیى (المتوفى 1368 هـ)، آثار الشیخ العلامة عبد الرحمن بن یحیى المعلمی الیمانی (رفع الإشتباه عن معنى العبادة والإله وتحقیق معنى التوحید والشرک بالله)، ج2، ص269، تألیف: علی بن محمد العمران، الناشر: دار عالم الفوائد، الطبعة: الأولى، 1434 هـ .

بدان که بسیاری از مسائل مربوط به عقیده از این حال خارج نیست؛ چرا که بسیاری از اعمال و اقوال وجود دارد که کُفر به حساب می آیند اما با این وجود بخشی از این اقوال و اعمال از بزرگان نقل می شود که مرتکب آن شده اند و این مانع از آن نیست که ما معتقد به برتری و شایستگی و ولایت آنان باشیم.انکار آیه ای از قرآن کفر است اما با این حال عبد الله بن مسعود گفته است که سوره ی ناس و فلق جزو قرآن نیستند و این موجب طعن در جلالت و بزرگی ابن مسعود نشده است چرا که او عذر داشته است و مثال های مربوط به این مورد زیاد است و چه بسا ما فصلی را به آن اختصاص دهیم و آن چه را که مربوط به این موضوع است قبلا بیان کردیم.

و نتیجه اش آن است که: این گونه نیست که هر آن چه ثابت شد که در عمل کفر یا شرک است، انجام دهنده ی آن هم کافر یا مشرک می شود بلکه چه بسا عمل کفر یا شرک باشد و برخی از انجام دهندگان آن از اولیاء الله باشند چرا که در این عملشان معذور می باشند.

وقد اتَّفق العلماء على تکفیر مَنْ أنکر آیة من القرآن، أو زاد فیه ما لیس منه، ومع ذلک فقد قال بعضُ الصحابة رضی الله عنهم: إنَّ المعوذتین لیستا من القرآن، فلم یکفِّره غیره من الصحابة بأنه أنکر آیة من القرآن، ولا کَفَّرَ هو غیرَه لأنهم زادوا فی القرآن ما لیس منه.

المعلمی العتمی الیمانی، عبد الرحمن بن یحیى (المتوفى 1368 هـ)، آثار الشیخ العلامة عبد الرحمن بن یحیى المعلمی الیمانی (رفع الإشتباه عن معنى العبادة والإله وتحقیق معنى التوحید والشرک بالله)، ج3، ص824و825، تألیف: علی بن محمد العمران، الناشر: دار عالم الفوائد، الطبعة: الأولى، 1434 هـ .

علماء بر تکفیر کسی که آیه ای از قرآن را انکار کند یا چیزی را که جزو قرآن نیست به آن اضافه کند اتفاق کرده اند اما با این وجود برخی از صحابه گفته اند که سوره ی ناس و فلق جزو قرآن نیستند و کسی از صحابه آن ها را به این دلیل که آیه ای از قرآن را انکار کرده اند تکفیر نکرده است و آنان نیز غیر خودشان را به این دلیل که چیزی را که جزو قرآن نیست بدان افزوده اند تکفیر نکرده اند.

قلت: الظاهر أن المتأخر یعذر إلا أن تکون قد قامت علیه الحجة القاطعة بأن قول الأول خطأ محض، کما فی قول ابن مسعود رضی الله عنه بأن المعوذتین لیستا من القرآن.

المعلمی العتمی الیمانی، عبد الرحمن بن یحیى (المتوفى 1368 هـ)، آثار الشیخ العلامة عبد الرحمن بن یحیى المعلمی الیمانی (رفع الإشتباه عن معنى العبادة والإله وتحقیق معنى التوحید والشرک بالله)، ج3، ص883، تألیف: علی بن محمد العمران، الناشر: دار عالم الفوائد، الطبعة: الأولى، 1434 هـ .

من (معلمی یمانی) می گویم: ظاهر آن است که متاخر معذور است مگر این که حجت قطعی بر او اقامه شده باشد که قول اول خطای محض است همانطور که عبد الله بن مسعود سوره  ناس و فلق را جزو قرآن نمی دانست.

ومن هذا القبیل ما وقع لابن مسعود من إنکار أن تکون المعوِّذتان من القرآن، وذلک أنه صحب النبی صلَّى الله علیه وآله وسلَّم طویلًا وقرأ علیه القرآن فلم یَتَّفِقْ له أن یُقرئه النبی صلَّى الله علیه وآله وسلَّم المعوِّذتین على أنهما من القرآن، ولا ذکر أنَّ النبیَّ صلَّى الله علیه وآله وسلَّم قرأ بهما فی الصلاة، وإنما سمع النبیَّ صلَّى الله علیه وآله وسلَّم یعوَّذ بهما الحسن والحسین علیهما السلام مع أمور أخرى تجمَّعَتْ عنده وقویت فی نفسه حتى ظَنَّ ما ظَنَّ. ونحن على یقینٍ أنه لو اتَّفَقَ مراجعةُ جماعة من الصحابة له بحیث یکون خبرُهم قطعیًّا لرجع.

المعلمی العتمی الیمانی، عبد الرحمن بن یحیى (المتوفى 1368 هـ)، آثار الشیخ العلامة عبد الرحمن بن یحیى المعلمی الیمانی (رفع الإشتباه عن معنى العبادة والإله وتحقیق معنى التوحید والشرک بالله)، ج3، ص925، تألیف: علی بن محمد العمران، الناشر: دار عالم الفوائد، الطبعة: الأولى، 1434 هـ .

آن چه که در مورد عبد الله بن مسعود است مبنی بر این که وی قرآنی بودن سوره ی ناس و فلق را انکار کرده از این قبیل است و این بدان جهت است که وی با پیامبر (ص) مدتی طولانی را هم نشینی کرده و برای او اتفاق نیفتاده که پیامبر (ص) آن ها را به عنوان قرآن بخواند و آن ها را در نماز بخواند بلکه مشاهده کرده است که پیامبر (ص) از دو سوره ی ناس و فلق به عنوان تعویذ برای حسنین علیهما السلام استفاده می کند و موارد دیگری برای عبدالله بن مسعود رخ داده که که چنین ظنی در او تقویت شده و سر انجام گمان کرده آن چه را که گمان کرده است و ما یقین داریم که اگر او به گروهی از صحابه مراجعه می کرد به گونه ای که خرشان برای او قطعی بود از این نظرش برمی گشت.

بل قد روی عن بعض المتقدمین أنه زعم أن الکاتب أخطأ! وأُجیب عن ذلک بما هو معروف.ومما یُجاب به عن ذلک: أن القائل بأنه خطأ غَفَل عن تقدیر معنویّ یصحّ به ذلک اللفظ، أو جَهِل لغة قبیلة من العرب غیر قبیلته، ثم ظن أن القائل له: "هی فی المصحف کذا" إنما عنی مصحفًا خاصًّا لا المصحف الإمام، أو لم یکن قد بلغه العنایة التی قِیمَ بها فی المصحف الإمام. ولا مانع أن یخفى التواتر عن رجل، کما یقال: إنه خفی على ابن مسعود فی شأن المعوّذتین.

المعلمی العتمی الیمانی، عبد الرحمن بن یحیى (المتوفى 1368 هـ)، آثار الشیخ العلامة عبد الرحمن بن یحیى المعلمی الیمانی (مجموع الرسائل الحدیثیة)، ج15، ص302، تألیف: علی بن محمد العمران، الناشر: دار عالم الفوائد، الطبعة: الأولى، 1434 هـ .

بلکه از برخی از متقدمین نقل شده است که گمان کرده اند کاتب قرآن خطا کرده است! و به این شبهه جواب مشهوری داده شده است که فردی که مدعی خطای کاتب قرآن شده از یک تقدیر معنوی که این لفظ در مورد آن صحیح است غفلت ورزیده یا نسبت به زبان قبیله ای از عرب غیر از قبیله ی خودش اطلاعی نداشته است و سپس گمان کرده است که این سخن که «در مصحف چنین است» منظور از آن مصحفی خاص است و نه مصحف اصلی  و یا توجهی که به به مصحف اصلی شده به او نرسیده است و مانعی نیست که تواتر از شخصی مخفی بماند همانطور که گفته می شود بر عبدالله بن مسعود در مورد سوره ی ناس و فلق مخفی ماند.

مطلب مرتبط:

اعتراف معلمی یمانی (عالم مشهور سَلَفی) به اعتقاد عبد الله بن مسعود (صحابی) به تحریف قرآن کریم