آیا بر اساس کلام ابن میثم بحرانی (شارح نهج البلاغه و عالم شیعه) حضرت زهراء (س) از ابوبکر راضی شد؟!
آیا بر اساس کلام ابن میثم بحرانی (شارح نهج البلاغه و عالم شیعه) حضرت زهراء (س) از ابوبکر راضی شد؟!
مقدمه
غضب حضرت زهراء (س) بر ابوبکر بن ابی قحافه از حقایق مسلم تاریخ می باشد که در صحیح ترین روایات و مصادر اهل سنت نیز وارد شده است و شیعیان نیز معتقدند حضرت زهراء (س) بر ابوبکر و عمر غضب کردند و با همین غضب بر آن دو از دنیا رفتند.
اما مشاهده شده است که برخی از مخالفین شیعه با تدلیس و فریب مخاطبان - که روش همیشگی آنان می باشد - مدعی می شوند که حضرت زهراء (س) بر اساس کتب شیعه از ابوبکر راضی شده اند!
طرح شبهه
بر اساس سخن و اعتراف ابن میثم بحرانی - عالم بزرگ شیعه - حضرت زهراء (س) از ابوبکر راضی شدند.
فقال أبو بکر: صدقت یا ابنة رسول اللَّه وصدق علىّ وصدقت أمّ أیمن وصدق عمر وصدق عبد الرحمن ، وذلک أنّ لک ما لأبیک کان رسول اللَّه صلَّى اللَّه علیه وآله یأخذ من فدک قوتکم ویقسّم الباقی ویحمل منه فی سبیل اللَّه ، ولک على اللَّه أن أصنع بها کما کان یصنع . فرضیت بذلک وأخذت العهد علیه به.
البحرانی، مثیم بن علی بن میثم (المتوفى679هـ)، شرح نهج البلاغة، ج5، ص101، الناشر: مکتب الإعلام الإسلامی، الطبعة: الأولى، 1362 الهجری الشمسی.
ابوبکر گفت: راست گفتی ای دختر رسول خدا و علی و ام ایمن و عمر و عبدالرحمن بن عوف نیز راست گفتند.این بدان جهت است که آن چه برای پدرت بود برای توست و رسول خدا (ص) قوت شما را از فدک می گرفت و بقیه را تقسیم می کرد و از آن در راه خدا به دیگران عطا می کرد و برای تو بر خداست که من همانطور [نسبت به فدک] رفتار کنم که [رسول خدا (ص)] رفتار می کرد.پس [حضرت زهراء (س)] راضی شد و بر [این سخن ابوبکر] از او عهد گرفت.
پاسخ به شبهه
اولا: وقتی به شرح نهج البلاغه ی ابن میثم بحرانی مراجعه می کنیم در می یابیم که وی این خبر را این چنین نقل می کند:
وروی أنّه لمّا سمع کلامها أحمد اللَّه وأثنى علیه وصلَّى على رسوله ، ثمّ قال : یا خیرة النساء وابنة خیر الآباء واللَّه ما عدوت رأى رسول اللَّه صلَّى اللَّه علیه وآله ولا عملت إلَّا بأمره ، وإنّ الرائد لا یکذب أهله قد قلت فأبلغت وأغلظت فأهجرت فغفر اللَّه لنا ولک أمّا بعد فقد دفعت ألَّه رسول اللَّه صلَّى اللَّه علیه وآله ودابّته وحذاه إلى علىّ علیه السّلام ، وأمّا ما سوى ذلک فإنّی سمعت رسول اللَّه صلَّى اللَّه علیه وآله یقول : إنّا معاشر الأنبیاء لا نورّث ذهبا ولا فضّة ولا أرضا ولا عقارا ولا دارا ولکنّا نورّث الإیمان والحکمة والعلم والسنّة ، وقد عملت بما أمرنی وسمعت . فقالت: إنّ رسول اللَّه صلَّى اللَّه علیه وآله قد وهبها لی . قال : فمن یشهد بذلک . فجاء علیّ بن أبی طالب وأمّ أیمن فشهدا لها بذلک فجاء عمر بن الخطاب وعبد الرحمن بن عوف فشهدا أنّ رسول اللَّه صلَّى اللَّه علیه وآله یقسّمها.فقال أبو بکر: صدقت یا ابنة رسول اللَّه وصدق علىّ وصدقت أمّ أیمن وصدق عمر وصدق عبد الرحمن، وذلک أنّ لک ما لأبیک کان رسول اللَّه صلَّى اللَّه علیه وآله یأخذ من فدک قوتکم ویقسّم الباقی ویحمل منه فی سبیل اللَّه، ولک على اللَّه أن أن أصنع بها کما کان یصنع . فرضیت بذلک وأخذت العهد علیه به.
البحرانی، مثیم بن علی بن میثم (المتوفى679هـ)، شرح نهج البلاغة، ج5، ص101، الناشر: دار الثقلین، الطبعة: الأولى، 1420 هـ - 1999 م.
همانطور که ملاحظه می فرمایید ابن میثم بحرانی اخبر را با صیغه ی تمریض «رُویَ» نقل کرده که حاکی از ضعف این خبر در نزد او می باشد و مخالفین طبق عادتشان با تدلیسی آشکار به این مطلب اشاره نکرده اند.
ثانیا: ممکن است این سوال در ذهن برخی ایجاد شود که اگر ابن میثم بحرانی این خبر را به عنوان نقل ضعیف در نزد خودش با صیغه ی تمریض نقل کرده، پس چه قولی در نزد او به عنوان قول قوی و مورد قبول است؟ چرا که در بسیاری از اوقات دأب علماء بر این است که ابتدا قول قوی و مورد قبول خود را نقل کرده و سپس قول ضعیف را با صیغه ی تمریض نقل می کنند.
با مراجعه به صفحه ی 98 یعنی سه صفحه قبل می بینیم که ابن میثم بحرانی شروع به صحبت در مورد بحث فدک می کند و چنین می نویسد:
ثمّ المشهور بین الشیعة والمتّفق علیه عندهم أنّ رسول اللَّه صلَّى اللَّه علیه وآله أعطاها فاطمة علیها السّلام ، ورووا ذلک من طرق مختلفة ...
البحرانی، مثیم بن علی بن میثم (المتوفى679هـ)، شرح نهج البلاغة، ج5، ص98، الناشر: دار الثقلین، الطبعة: الأولى، 1420 هـ - 1999 م.
مشهور و متفق علیه در بین شیعه آن است که رسول الله (ص) فدک را به فاطمه (ع) بخشید و شیعیان این را از طُرُق مختلف نقل کرده اند ...
وی سپس به نقل روایات می پردازد تا این که در بین روایات، خطبه ی حضرت زهراء (س) را دقیقا قبل از روایت مورد بحث که مخالفین بدان استناد کرده اند، نقل می کند که چنین پایان می یابد:
ثمّ رجعت إلى بیتها وأقسمت أن لا تکلَّم أبا بکر ولتدعونّ اللَّه علیه ، ولم تزل کذلک حتّى حضرتها الوفاة فأوصت أن لا یصلَّى علیها فصلَّى علیها العبّاس ودفنت لیلا.
البحرانی، مثیم بن علی بن میثم (المتوفى679هـ)، شرح نهج البلاغة، ج5، ص100و101، الناشر: دار الثقلین، الطبعة: الأولى، 1420 هـ - 1999 م.
سپس فاطمه (س) به خانه اش بازگشت و قسم خورد که با ابوبکر سخن نگوید و او را نفرین کند و چنین ادامه یافت تا این که وقت درگذشت او فرا رسید و وصیت کرد که ابوبکر بر او نماز نخواند پس عباس بر او نماز خواند و شبنه به خاک سپرده شد.
دقیقا پس از این نقل است که ابن میثم بحرانی با صیغه ی تمریض «رُوی» روایت مورد بحث را نقل می کند که حاکی از ضعف برخی موارد موجود در متن آن است.
ثالثا: ابن میثم بحرانی در مقام نقل روایات مربوط به ماجرای «مالکیت حضرت زهراء (س) بر فدک» می باشد و نه «غضب حضرت زهراء (س)» و به این دلیل است که وی روایات مختلف که در برخی فقرات حتی با یکدیگر تعارضات جزئی دارند و یا مخالف عقائد شیعه هستند را نیز نقل می کند که اساسا برخی از آن ها - مانند روایت مورد بحث و محل شبهه - از منابع عامه و غیر شیعی هستند و نه منابع شیعی و هیچ سند شیعی هم ندارند.
علت این کار نیز اثبات این مساله است که فدک متعلق به حضرت زهراء (س) بوده و از طُرُرق مختلفی نیز نقل شده است.
رابعا: علاوه بر نقلی که در بخش «ثانیا» آوردیم، موارد دیگری نیز وجود دارد که نشان دهنده ی دیدگاه شخصی ابن میثم بحرانی در مورد غضب حضرت زهراء (س) می باشد، موارد دیگری نیز وجود دارد که به آن ها اشاره می کنیم:
فنقول : أشار بالنفوس الَّتی شحّت بها إلى أبی بکر وعمر وأتباعهما، وبالنفوس الَّتی سمحت بها إلى وجوه بنى هاشم ومن مال میلهم.
البحرانی، مثیم بن علی بن میثم (المتوفى679هـ)، شرح نهج البلاغة، ج5، ص102، الناشر: مکتب الإعلام الإسلامی، الطبعة: الأولى، 1362 الهجری الشمسی.
ما می گوییم: مقصود از افرادی که حضرت زهراء (س) بر آنان غضب کردند، ابوبکر و عمر و پیروانشان می باشد و مقصود از افرادی که حضرت زهراء (س) نسبت به آنان مسامحه کردند بنی هاشم و موافقان متمایلان به ایشان می باشد.
همچنین در کتاب «اختیار مصباح السالکین» که در حقیقت مختصری است از شرح نهج البلاغه اش، با قلمی صریح تر چنین می نویسد:
ثم خطبت خطبة طویلة ذکرنا مختصرا منها فى الأصل، تشتمل على توبیخ الجماعة وتقصیرهم فى حقها، ثم رجعت الى بیتها، واقسمت ان لا تکلم ابا بکر ، ولتدعونّ اللَّه علیه، ولم تزل کذلک حتى حضرتها الوفاة ، فاوصت ان لا یصلى علیها، فصلَّى علیها العباس ودفنت لیلا.
البحرانی، مثیم بن علی بن میثم (المتوفى679هـ)، اختیار مصباح السالکین، ص532، تحقیق: محمد هادی الأمینی، الناشر: مجمع البحوث الإسلامیة، الطبعة: الأولى، 1408 هـ .
سپس [حضرت زهراء (س)] خطبه ای طولانی گفت که ما مختصری از آن را در اصل شرحمان بر نهج البلاغه نقل کرده ایم و سپس حضرت زهراء (س) قسم خورد که با ابوبکر صحبت نکند و این که او را نفرین خواهد کرد و این چنین ادامه یافت تا این که زمان درگذشت ایشان رسید و وصیت کرد که ابوبکر بر او نماز نخواند.پس عباس بر او نماز خواند و شبانه به خاک سپرده شد.
رابعا: بر اساس روایات صحیح که در مصادر اهل سنت نیز نقل شده است، حضرت زهراء (س) بر ابوبکر غضب کردند و با این غضب از دنیا رفتند.برای آگاهی از این روایات به لینک زیر مراجعه کنید.
http://al-shia.blog.ir/post/960
