حقانیت شیعه و رد شبهات

ابن الهمام حنفی (عالم مشهور اهل سنت) و رد ادعای صحیح بودن تمامی روایات صحیح بخاری و صحیح مسلم

مخالفین شیعه بر این باور هستند که تمامی اخبار و روایات وارده در دو کتاب «صحیح بخاری» و «صحیح مسلم» صحیح هستند و از پیامبر و صحابه صادر شده اند.

بر همین مبنا تعصب و تاکید خاصی بر این دو کتاب دارند و آن ها را برترین کتاب ها پس از قرآن می دانند.

با توجه به این باور مخالفین شیعه ، نظر یکی از علمای حنفی مذهب مخالفین را در مورد دو کتاب «صحیح بخاری» و «صحیح مسلم» با یکدیگر می خوانیم :

وَقَوْلُ مَنْ قَالَ أَصَحَّ الْأَحَادِیثِ مَا فِی الصَّحِیحَیْنِ ثُمَّ مَا انْفَرَدَ بِهِ الْبُخَارِیُّ ثُمَّ مَا انْفَرَدَ بِهِ مُسْلِمٌ ثُمَّ مَا اشْتَمَلَ عَلَى شَرْطِهِمَا مِنْ غَیْرِهِمَا ثُمَّ مَا اشْتَمَلَ عَلَى شَرْطِ أَحَدِهِمَا تَحَکُّمٌ لَا یَجُوزُ التَّقْلِیدُ فِیهِ، إذْ الْأُصْحِیَّةَ لَیْسَ إلَّا لِاشْتِمَالِ رُوَاتِهِمَا عَلَى الشُّرُوطِ الَّتِی اعْتَبَرَاهَا، فَإِذَا فُرِضَ وُجُودُ تِلْکَ الشُّرُوطِ فِی رُوَاةِ حَدِیثٍ فِی غَیْرِ الْکِتَابَیْنِ أَفَلَا یَکُونُ الْحُکْمُ بِأَصَحِّیَّةِ مَا فِی الْکِتَابَیْنِ عَیْنَ التَّحَکُّمِ ثُمَّ حُکْمُهُمَا أَوْ أَحَدِهِمَا بِأَنَّ الرَّاوِیَ الْمُعَیَّنَ مُجْتَمَعُ تِلْکَ الشُّرُوطِ لَیْسَ مِمَّا یُقْطَعُ فِیهِ بِمُطَابَقَةِ الْوَاقِعِ فَیَجُوزُ کَوْنُ الْوَاقِعِ خِلَافَهُ.وَقَدْ أَخْرَجَ مُسْلِمٌ عَنْ کَثِیرٍ فِی کِتَابِهِ مِمَّنْ لَمْ یَسْلَمْ مِنْ غَوَائِلِ الْجَرْحِ وَکَذَا فِی الْبُخَارِیِّ جَمَاعَةٌ تُکُلِّمَ فِیهِمْ فَدَارَ الْأَمْرُ فِی الرُّوَاةِ عَلَى اجْتِهَادِ الْعُلَمَاءِ فِیهِمْ، وَکَذَا فِی الشُّرُوطِ حَتَّى أَنَّ مَنْ اعْتَبَرَ شَرْطًا أَوْ أَلْغَاهُ آخَرُ یَکُونُ مَا رَوَاهُ الْآخَرُ مِمَّا لَیْسَ فِیهِ ذَلِکَ الشَّرْطُ عِنْدَهُ مُکَافِئًا لِمُعَارَضَةِ الْمُشْتَمِلِ عَلَى ذَلِکَ الشَّرْطِ، وَکَذَا فِیمَنْ ضَعَّفَ رَاوِیًا وَوَثَّقَهُ الْآخَرُ.نَعَمْ تَسْکُنُ نَفْسُ غَیْرِ الْمُجْتَهِدِ وَمَنْ لَمْ یَخْبُرْ أَمْرَ الرَّاوِی بِنَفْسِهِ إلَى مَا اجْتَمَعَ عَلَیْهِ الْأَکْثَرُ، أَمَّا الْمُجْتَهِدُ فِی اعْتِبَارِ الشَّرْطِ وَعَدَمِهِ وَاَلَّذِی خَبِرَ الرَّاوِیَ فَلَا یَرْجِعُ إلَّا إلَى رَأْیِ نَفْسِهِ.

إبن الهمام الحنفی، کمال الدین محمد بن عبد الواحد (المتوفى 861 هـ)، فتح القدیر،ج1، ص 462، تحقیق : عبد الرزاق غالب المهدی ، الناشر : دار الکتب العلمیة ، الطبعة : الأولى ، 1424 هـ - 2003 م.

و این سخن که " صحیح ترین احادیث ، احادیثی هستند که هم در صحیح بخاری و هم در صحیح مسلم وجود دارند و سپس احادیثی که در صحیح بخاری آمده است و سپس احادیثی که در صحیح مسلم هستند و سپس احادیثی که در بردارنده ی شرط بخاری و مسلم باشند و سپس احادیثی که شرط یکی از آن دو را داشته باشند " تحکُّم و ناشی از خودرأیی است و تقلید از این نظر جایز نیست و صحیح تر بودن روایات فقط به دلیل دارا بودن شرایطی از سوی راویان این دو کتاب است که صاحبانش گفته اند و زمانی که وجود این شرایط در راویان حدیث در غیر این دو کتاب فرض شود ، درچنین حالتی آیا حکم به صحیح تر بودن روایات صحیح بخاری و صحیح مسلم عین تحکم و خودرایی نیست ؟ سپس این که سخن بخاری و مسلم یا یکی از آن ها مبنی بر این که یک راوی معین دارای تمامی شروط لازم است به طور قطع و یقین نمی تواند مطابق واقع باشد و ممکن است که واقعِ عملی خلاف آن باشد. و مسلم بن الحجاج (صاحب صحیح مسلم) از بسیاری از کسانی که از پل جرح و تعدیل، سالم عبور نکرده اند روایت نقل کرده است و همینطور در صحیح بخاری کسانی هستند که تضعیف شده اند.بنا بر این در مورد راویان احادیث مدار بر اجتهاد علماء در مورد آنان می باشد و همچنین در مورد شروط تا جایی است که کسی که شرطی را لحاظ کرده یا دیگری آن را کنار گذاشته ، روایتی که آن فرد دیگر (که آن شرط را کنار گذاشته است) نقل کرده است و این شرط را در آن لحاظ نکرده است ، به منزله ی معارض برای روایتی است که دارای آن شرط می باشد و همچنین در مورد کسی که یک راوی را تضعیف می کند و دیگری همان راوی را توثیق می کند.بله ، انسان غیر مجتهد و کسی که از امور راوی حدیث خبر ندارد ، با آن چیزی که اکثریت بر آن اجتماع می کنند آرام می گیرد و بدان راضی می گردد.اما شخص مجتهد در مورد معتبر بودن یا نبودن یک شرط و فردی که از امور راوی حدیث خبر دارد جز با نظر خودشان آرام نمی گیرند و جز بدان راضی نمی شوند.