ابن الجوزی (از شیوخ و ائمه ی اهل سنت) : انس بن مالک (صحابی)،عائشة و ام سلمة آیه ی تطهیر را مختص پنج تن می دانند
ابن الجوزی (از شیوخ و ائمه ی اهل سنت) : انس بن مالک (صحابی)،عائشة و ام سلمة آیه ی تطهیر را مختص پنج تن می دانند :
ابن الجوزی که از علمای مشهور و بزرگ اهل سنت است،در کتاب " کشف المشکل من حدیث الصحیحین " می نویسد که انس بن مالک و عائشة و ام سلمه،آیه ی تطهیر را مختص پنج تن می دانند :
وَفِی المُرَاد بِأَهْل الْبَیْت هَاهُنَا ثَلَاثَة أَقْوَال :
أَحدهَا: نسَاء النَّبِی صلى الله عَلَیْهِ وَسلم، قَالَه ابْن عَبَّاس وَعِکْرِمَة. فَإِن قیل: فَکیف قَالَ: {عَنْکُم} قیل: لِأَن رَسُول الله صلى الله عَلَیْهِ وَسلم فِیهِنَّ، فغلب الْمُذکر.
وَالثَّانِی: رَسُول الله صلى الله عَلَیْهِ وَسلم وَعلی وَفَاطِمَة وَالْحسن وَالْحُسَیْن. قَالَه أنس وَعَائِشَة وَأم سَلمَة.
وَالثَّالِث: أَنهم أهل رَسُول الله صلى الله عَلَیْهِ وَسلم وأزواجه، قَالَه الضَّحَّاک. وَقَالَ الزّجاج: نساؤه وَالَّذین هم آله.
کشف المشکل من حدیث الصحیحین،ج4،ص418 ط دار الوطن
در مورد این که منظور از اهل بیت چه کسانی هستند،سه قول وجود دارد :
اول : زنان پیامبر.ابن عباس و عکرمه چنین نظری دارند.و اگر گفته شود که چرا در آیه از " عنکم " استفاده شده گفته می شود که چون پیامبر هم در بین آنان است و مذکر بر صیغه ی مونث غلبه می کند.
دوم : منظور پیامبر و علی و فاطمه و حسن و حسین است.انس بن مالک و عائشة و ام سلمة چنین گفته اند.
سوم : آن ها اهل پیامبر و همسرانش هستند.ضحاک چنین نظری داشته است.و زجاج گفته است : زنان پیامبر و آل پیامبر.
در این جا لازم می بینیم تا نقدی کوتاه بر نظر اول و سوم داشته باشیم ( البته نقد این ادله ی ضعیف و بحث در مورد آیه ی تطهیر مفصل و طولانی است اما فقط از باب اثبات هر چه بیشتر صحت قول دوم این نقد کوتاه تقدیم می گردد ) :
نقد قول اول : اولا نسبت دادن این قول به ابن عباس باطل است چرا که این قول را عکرمه از ابن عباس نقل می کند و خود عکرمه فردی است که علی رغم تلاش علمای مخالفین برای توثیق او،از خوارج و دشمنان امیرالمومنین بوده است و به ابن عباس دروغ های زیادی می بسته و بسیاری نیز او را کذاب خوانده اند.( این نقلیات با اسناد معتبر در کتب مخالفین موجود است که ان شاء الله در بحثی جداگانه به شخصیت عکرمه خواهیم پرداخت )
ثانیا با مسلم شدن این که نسبت این قول به ابن عباس باطل است،قول عکرمه هم برای ما اعتبار نخواهد داشت چرا که هم خود عکرمه فردی کذاب و از خواج است و هم این که قول او که از تابعین است،در برابر قول صحابه اعتباری ندارد.
حتی اگر ما فرض هم کنیم که نسبت قول به این عباس صحیح باشد،باز هم چون تعداد صحابی بیشتری که از صحابه ی نزدیک به پیامبر هستند مثل انس خدمتکار پیامبر و عائشة و ام سلمه همسران پیامبر این را نقل کرده اند،اجتهاد ابن عباس از اعتبار سقوط می کند.
نکته ی دیگری که باید در مورد قول اول به آن توجه کرد این است که ابن عکرمه معتقد است این آیه در مورد همسران پیامبر است و به هیچ وجه نامی هم از پیامبر نیاورده و نگفته است که پیامبر را هم شامل می شود که در این صورت عبارت بایستی " عنکن " باشد و نه " عنکم " که اتفاقا " مکی بن ابی طالب " از مفسرین اهل سنت نیز به قول عکرمه چنین نقدی دارد ولی ابن الجوزی با زرنگی خاصی می گوید چون پیامبر هم در آیه داخل است،تغلیب صورتمی گیرد در حالی که خود عکرمه ادعای دخول پیامبر در آیه را نکرده و آن را مربوط به زنان پیامبر می داند و نه پیامبر و همسرانش.
نقد قول سوم : قول سوم که منشأ صدورش ضحاک بن مزاحم است نیز قابل اعتنا نیست.اولا خود شخص " الضحاک بن مزاحم " جای بحث دارد! برخی علمای اهل سنت او را تضعیف کرده اند! مثلا " ابن عدی " او را در زمره ی ضعفاء ذکر کرده و معتقد است که تمامی روایات ضحاک محل اشکال است و فقط ضحاک به تفسیر شهرت پیدا کرده است! " ابو بکر بیهقی " نیز او را غیر قابل احتجاج می داند! "عقیلی " نیز او را در ضعفاء آورده است! " شعبة بن الحجاج " و " یحیی بن سعید القطان " نیز او را ضعیف می دانند.
جدای از بحث در مورد خود ضحاک،قول ضحاک که از صغار تابعین است در برابر قول صحابه محلی از اعتبار نخواهد داشت! آن هم صحابه ای همچون انس بن مالک و عائشة و ام سلمة!
( عقل سلیم تعجب می کند از جماعتی که مدام شعار صحابه سر می دهند ولی در این مورد و موارد مشابه،قول صحابه را رها کرده و به قول تابعین که خود آنان نیز دچار مشکلاتی هستند می چسبند!!! | ضرب المثل معروفی هست که می گوید شاه می بخشد و گدا نمی بخشد! خود همسران پیامبر اعتراف کرده اند که اهل کساء فقط پنج تن هستند و حتی یک قول وجود ندارد که یکی از همسران پیامبر ادعا کرده باشند جزو اهل بیت و اهل کساء هستند ولی جماعت متعصب ظاهرا همسران پیامبر را نیز قبول ندارند! )