حقانیت شیعه و رد شبهات

یحیی بن عبد الحمید حمانی (امام،حافظ و محدث اهل سنت) : معاویه کافر از دنیا رفت !

معاویة بن ابی سفیان یکی از چهره های ظلمانی و تاریک صدر اسلام می باشد و به قدری اعمال شنیع و خبیث از او سر زده که برخی از علمای اهل سنت نیز به خباثت او پی برده اند و حکم به کفر وی کرده اند.

نظر یحیی بن عبد الحمید حمانی – عالم،امام،حافظ و محدث اهل سنت – در مورد معاویه از این قرار است :

حَدَّثَنِی أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ صَدَقَةَ قَالَ: سَمِعْتُ زِیَادَ بْنَ أَیُّوبَ دَلُّوَیْهِ , سَمِعْتُ یَحْیَى بْنَ عَبْدِ الْحَمِیدِ یَقُولُ: مَاتَ مُعَاوِیَةُ عَلَى غَیْرِ مِلَّةِ الْإِسْلَامِ.

الضعفاء الکبیر للعقیلی،ج4،ص259 ط دار التأصیل  [سند خبر صحیح است]

دلویه می گوید شنیدم که یحیی بن عبد الحمید می گفت : معاویه بر کُفر (غیر اسلام) از دنیا رفت.

خشم ذهبی از کلام یحیی بن عبد الحمید !

ذهبی که از این کلام یحیی بن عبد الحمید بسیار خشمگین شده می نویسد :

قلت: وکان أیضًا شیعیًّا له کلامٌ نحسٌ فی معاویة، نقله الخطیب، وهو: " قال زیاد بن أیّوب: سَمِعْتُ یحیى الحِمّانیّ یقول: کان معاویة على غیر ملّة الإسلام. قال زیاد: کَذّب عدوّ الله.

تاریخ الاسلام،ج5،ص726 ط دار الغرب الاسلامی

من (ذهبی) می گویم : او شیعی بود و کلامی نحس در مورد معاویه دارد که خطیب بغدادی آن را نقل کرده است و این است که : دلویه می گوید شنیدم که یحیی بن عبد الحمید می گفت : معاویه بر کُفر (غیر اسلام) از دنیا رفت. دلویه می گوید : این دشمن خدا دروغ گفته است.

دو نکته ی مهم در مورد کلام ذهبی :

الف) ادعای ذهبی در مورد شیعی بودن یحیی بن عبد الحمید نیاز به توضیحی مهم دارد.لازم است شما خوانندگان عزیز بدانید که شیعی در اصطلاح علماء اصلا و ابدا به معنای شیعه و تشیع در زمان معاصر نبوده و بلکه به محض این که کسی مثلا حب امیر المومنین می داشت و یا ایشان را بر سایرین افضل می دانست شیعه خوانده می شد. همچنین کسانی که دیدگاهی منفی و سلبی نسبت به معاویه داشتند هم شیعه خوانده می شدند و در این جا نیز یحیی بن عبد الحمید صرفا به دلیل دیدگاهش نسبت به معاویه شیعی خوانده شده است.

ب) انتساب عبارت " کذب عدو الله " به دلویه اصلا و ابدا ثابت نیست اما ذهبی با تدلیس و فریب خواسته آن را ثابت قلمداد کند ! چرا که ذهبی این عبارت را از تاریخ خطیب بغدادی نقل کرده و با مراجعه به تاریخ خطیب بغدادی در می یابیم که عبارت " کذب عدو الله " از زیادات " محمد بن عمر الداودی " می باشد و ذهبی با کمی تدلیس آن را مستقیما به خود دلویه نسبت داده است! :

وزاد الداودی: قَالَ دلویه: کذب عدو الله.

تاریخ بغداد،ج16،ص262 ط دار الغرب الاسلامی

و می دانیم که " محمد بن عمر الداودی " [ولادت : حدود 353 هــ  وفات : 429 هـــ] اصلا دلویه [ولادت : 166 هــ  وفات : 252 هـــ] را درک نکرده و در نتیجه انتساب چنین کلامی به " دلویه " ثابت نبوده و هیچ بعید نیست از وضع مدافعین و محبین معاویه نیز باشد !(به همین دلیل است که وقتی به کتاب الضعفاء الکبیر عقیلی که مرجع اصلی این روایت می باشد مراجعه می کنیم خبری از این عبارت دلویه نیست و اگر واقعا دلویه چنین کلامی گفته بود لازم و شایسته بود که راوی از دلویه آن را نقل می کرد – البته اگر همین کلام از دلویه ثابت هم می شد باز هم ارتباطی با مطلب ما نداشت و ما با اصل کلام خود یحیی بن عبد الحمید کار داریم)

جایگاه یحیی بن عبد الحمید حمانی در نزد مخالفین شیعه :

اکنون وقت آن است تا به جایگاه یحیی بن عبد الحمید حمانی طبق کتب مخالفین اشاره کنیم.

یَحْیَى بنُ عَبْدِ الحَمِیْدِ بنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بنِ مَیْمُوْنِ بنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الحِمَّانِیُّ : الحَافِظُ، الإِمَامُ، الکَبِیْرُ، أَبُو زَکَرِیَّا ابْنُ المُحَدِّثِ الثِّقَةِ؛ أَبِی یَحْیَى الحِمَّانِیِّ الکُوْفِیِّ صَاحِبِ (المُسْنَدِ) الکَبِیْرِ.

سیر أعلام النبلاء،ج10،ص526 ط مؤسسة الرسالة

یحیى بن عبد الحمید بن عبد الرحمن الحمانی الکوفی أبو زکریاء : أول من صنف المسند فی الکوفة وهو من حفاظ الحدیث الرحالین کان یحفظ 10000 حدیث یسردها سرداً. واختلفوا فی الثقة بروایته.

الاعلام للزرکلی،ج8،ص152 ط دار العلم للملایین

در مورد وثاقت او نیز اختلاف شده و برخی از علمای مخالفین او را در نقل حدیث ثقه دانسته اند و برخی نیز او را تضعیف کرده اند. البته وثاقت او در این مطلب برای ما اهمیتی ندارد چرا که ما از او حدیثی نقل نکرده ایم بلکه به عقیده ی شخصی وی اشاره کرده ایم.

به عنوان نمونه یحیی بن معین (که توثیقات او بر تضعیف بسیاری از علمای مخالفین به اعتراف خودشان ارجح است) یحیی بن عبد الحمید را ثقه می دانسته است :

حدثنا العباس الفضل الأسفاطی قال : سألت یحیى بن معین عن یحیى الحمانی فقال : ثقة.

الضعفاء الکبیر للعقیلی،ج4،ص259 ط دار التأصیل

همچنین یحیی بن معین وقتی می خواسته یکی از محدثین کوفه را به شخصی معرفی کند، یحیی بن عبد الحمید را معرفی کرده و همین نشان دهنده ی جایگاه عظیم و رفیع یحیی بن عبد الحمید در نزد یحیی بن معین می باشد.

حَدَّثَنَا الْعَبَّاسُ بْنُ الْفَضْلِ الْأَسْفَاطِیُّ قَالَ: سَأَلْتُ یَحْیَى بْنَ مَعِینٍ أَنْ یَکْتُبَ لِی بَعْضَ الْمُحَدِّثِینَ بِالْکُوفَةِ , فَکَتَبَ لِی یَحْیَى بْنَ عَبْدِ الْحَمِیدِ الْحِمَّانِیَّ.

الضعفاء الکبیر للعقیلی،ج4،ص260 ط دار التأصیل

همچنین معلمی یمانی (از علمای بزرگ سلفی معاصر) می نویسد که یحیی بن معین همواره از یحیی بن عبد الحمید دفاع می کرده و وی را توثیق می کرده است :

أقول: أما یحیى بن معین فکان یوثقه ویدافع عنه.

التنکیل بما فی تأنیب الکوثری من الأباطیل،ج2،ص745 ط المکتب الاسلامی

جالب آن که خود یحیی بن عبد الحمید گفته است علت تضعیفش حسادت علمای اهل سنت به او می باشد چرا که وی به عنوان اولین شخص کتاب مسند تصنیف کرده و سایر علمای اهل سنت به وی حسادت کرده و او را تضعیف کرده اند !!!

سَمِعْتُ عَلِیَّ بْنَ عَبْدِ الْعَزِیزِ، یَقُولُ: سَمِعْتُ یَحْیَى الْحِمَّانِیَّ، یَقُولُ لِقَوْمٍ غُرَبَاءَ فِی مَجْلِسِهِ: مِنْ أَیْنَ أَنْتُمْ؟ فَأَخْبَرُوهُ بِبَلَدِهِمْ فَقَالَ: سَمِعْتُمْ بِبَلَدِکُمْ أَحَدًا یَتَکَلَّمُ فِیَّ أَوْ یَقُولُ إِنِّی ضَعِیفٌ فِی الْحَدِیثِ؟ لَا تَسْمَعُوا کَلَامَ أَهْلِ الْکُوفَةِ فَإِنَّهُمْ یَحْسُدُونَنِی لِأَنِّی أَوَّلُ مَنْ جَمَعَ الْمُسْنَدَ , وَقَدْ تَقَدَّمْتُهُمْ فِی غَیْرِ شَیْءٍ.

الضعفاء الکبیر للعقیلی،ج4،ص259 ط دار التأصیل

اکنون سوال ما آن است که حکم این امام و محدث و حافظ و عالم که معاویه را تکفیر می کرده و سایر علمایی که وی را تضعیف کرده اند " حسود " خوانده چیست ؟! آیا محبین معاویه او را تکفیر خواهند کرد ؟

رونوشت :

ندای سنت | پایگاه رسمی حوزه علمیه دارالعلوم زنگیان سراوان

اسلام تکس | بانک مقالات اسلامی و پاسخ به شبهات

کتابخانه عقیده