حقانیت شیعه و رد شبهات

آیا پیامبر (ص) فرموده اند: «هرکس بشارت ماه ربیع الاول را به من بدهد من هم بشارت بهشت را به او می دهم»؟!

یکی از متونی که در سال های اخیر در سطح گسترده ای در پایان ماه صفر و ابتدای ماه ربیع الاول منتشر می شود از این قرار است:

پیامبر (ص) فرموده اند: «هرکس بشارت ماه ربیع الاول را به من بدهد من هم بشارت بهشت را به او می دهم»

اما آیا واقعا چنین حدیثی وجود دارد؟! آیا واقعا پیامبر (ص) چنین فرموده اند؟!

پاسخ: خیر، نه چنین حدیثی وجود دارد و نه پیامبر (ص) چنین فرموده اند! اما اصل ماجرا چیست؟! اصل ماجرا آن است که احتمالا یک برداشت و فهم غلط و شاید هم تحریف عامدانه در معنای یکی از روایات نقل شده از پیامبر (ص) در فضیلت حضرت ابوذر، صحابی بزرگوار رسول خدا (ص)، منجر به چنین ادعای نادرستی شده است.

شیخ صدوق (رض) در برخی کتب خویش روایتی را نقل کرده که از این قرار است:

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ الشَّیْبَانِیُّ وَ أَحْمَدُ بْنُ الْحَسَنِ الْقَطَّانُ وَ الْحُسَیْنُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ هِشَامٍ الْمُؤَدِّبُ وَ عَلِیُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الوَرَّاقُ وَ عَلِیُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ مُوسَى بْنِ عِمْرَان‏ الدَّقَّاقُ قَالُوا حَدَّثَنَا أَبُو الْعَبَّاسِ أَحْمَدُ بْنُ یَحْیَى بْنِ زَکَرِیَّا الْقَطَّانُ قَالَ حَدَّثَنَا بَکْرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَبِیبٍ قَالَ حَدَّثَنَا تَمِیمُ بْنُ بُهْلُولٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الْعَبْدِیِّ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ سَعِیدِ بْنِ جُبَیْرٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: کَانَ النَّبِیُّ ص ذَاتَ یَوْمٍ فِی مَسْجِدِ قُبَا وَ عِنْدَهُ نَفَرٌ مِنْ أَصْحَابِهِ فَقَالَ أَوَّلُ مَنْ یَدْخُلُ عَلَیْکُمُ السَّاعَةَ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ فَلَمَّا سَمِعُوا ذَلِکَ قَامَ نَفَرٌ مِنْهُمْ فَخَرَجُوا وَ کُلُّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ یُحِبُّ أَنْ یَعُودَ لِیَکُونَ أَوَّلَ دَاخِلٍ فَیَسْتَوْجِبَ الْجَنَّةَ فَعَلِمَ النَّبِیُّ ص ذَلِکَ مِنْهُمْ فَقَالَ لِمَنْ بَقِیَ عِنْدَهُ مِنْ أَصْحَابِهِ إِنَّهُ سَیَدْخُلُ عَلَیْکُمْ جَمَاعَةٌ یَسْتَبِقُونَ فَمَنْ بَشَّرَنِی بِخُرُوجِ آذَارَ فَلَهُ الْجَنَّةُ فَعَادَ الْقَوْمُ وَ دَخَلُوا وَ مَعَهُمْ أَبُو ذَرٍّ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ فَقَالَ لَهُمْ فِی أَیِّ شَهْرٍ نَحْنُ مِنَ الشُّهُورِ الرُّومِیَّةِ فَقَالَ أَبُو ذَرٍّ قَدْ خَرَجَ آذَارُ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ ص قَدْ عَلِمْتُ ذَلِکَ یَا أَبَا ذَرٍّ وَ لَکِنِّی أَحْبَبْتُ أَنْ یَعْلَمَ قُومِی أَنَّکَ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ کَیْفَ لَا یَکُونُ ذَلِکَ وَ أَنْتَ الْمَطْرُودُ عَنْ حَرَمِی بَعْدِی لِمَحَبَّتِکَ لِأَهْلِ بَیْتِی فَتَعِیشُ وَحْدَکَ وَ تَمُوتُ وَحْدَکَ وَ یَسْعَدُ بِکَ قَوْمٌ یَتَوَلَّوْنَ تَجْهِیزَکَ وَ دَفْنَکَ أُولَئِکَ رُفَقَائِی فِی الْجَنَّةِ الْخُلْدِ الَّتِی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ.

الصدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین (المتوفی 381هـ)، معانی الأخبار، ص204و205، ح1، تحقیق: غفارى، على اکبر، الناشر: جامعه مدرسین - قم‏، نوبت چاپ : اول، 1403 هـ‏ .

الصدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین (المتوفى 381هـ)، علل الشرائع، ج1، ص175و176، ح1، الناشر: منشورات کتاب فروشى داورى‏ - قم، الطبعة: الأولى، 1385 هـ - 1966 م.

ابن عبّاس می گوید: روزى پیامبر صلى اللَّه علیه و آله به چند تن از اصحابشان که در مسجد قبا در خدمت وى بودند فرمود: نخستین شخصى که اکنون بر شما وارد شود مردى از اهل بهشت است. چون این سخن را از آن بزرگوار شنیدند، گروهى از ایشان برخاسته و بیرون رفتند و هر یک از آنان قصد داشت که سریع تر مراجعت نماید تا خود نخستین وارد شونده باشد و در نتیجه بهشتى گردد. پیامبر صلى اللَّه علیه و آله به نیّت آنان پى‏ برد و به باقى مانده ی اصحابش که نزد وى بودند فرمود: به زودى چند تن بر شما وارد مى‏ شوند که از جهت زودتر رسیدن در حال سبقت از یکدیگرند. پس هر کدام از آنان که مرا به خروج «آذار» مژده دهد اهل بهشت است. سپس آنان که بیرون رفته بودند بازگشتند و ابوذر نیز همراهشان بود. آن گاه پیامبر صلى اللَّه علیه و آله به ایشان فرمود: ما اکنون در کدام یک از ماه هاى رومى به سر مى ‏بریم؟ ابوذر گفت: یا رسول اللَّه، آذار به پایان رسیده است. پیامبر صلى اللَّه علیه و آله فرمود: اى اباذر، آن را مى‏ دانستم و لیکن دوست داشتم قوم من بفهمند که تو مردى از اهل بهشت مى‏ باشى و چگونه چنان نباشد حال آنکه پس از من به دلیل علاقه ‏ات به اهل بیتم تو را از حرم من دور گردانند و تنها زندگى خواهى نمود و تنها خواهى مرد و قومى که عهده دار مراسم کفن و دفنت بشوند به سبب تو سعادتمند گردند و در بهشت جاودانى که به پرهیزگاران نوید داده شده همراه من خواهند بود. (ترجمه ی محمدی با اندکی تصرف)

تذکر1: همانطور که ملاحظه می فرمایید، مقصود پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در این روایت آن نیست که به صورت کلی هرکس در هر زمان و مکانی اتمام ماه «آذار» را بشارت دهد اهل بهشت است! بلکه مقصود آن زمان و مکان خاص بوده تا ثابت شود که این ابوذر است که بهشتی است و نه شخصی دیگر و خود پیامبر صلی الله علیه و آله نیز به این مهم تصریح کرده اند.

تذکر2: در متن روایت سخنی از ماه صفر یا ربیع الاول نیست بلکه به ماه «آذار» اشاره شده که از ماه های رومیست و ماه های رومی نیز بر اساس حرکت خورشید تنظیم و تدوین شده اند و «آذار» تقریبا مطابق اواخر اسفند الی اواخر فروردین می باشد.

تذکر3: دقت داشته باشید که ماه ربیع الاول ماهی بسیار مهم و پر برکت می باشد و در فضیلت آن نیز ادله ی فراوانی موجود است اما هدف از نگارش این مطلب صرفا جلوگیری از نسبت دادن کلامی نادرست به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می باشد.