ابن کلیب (از روات احادیث و بزرگان اهل سنت) و حدیث فروشی !
ابن کلیب (از روات احادیث و بزرگان اهل سنت) و حدیث فروشی !
یکی از مشاغل پردرآمدی که برخی روات احادیث به آن اشتغال داشته اند،حدیث فروشی بوده است ! در این مطلب به معرفی یکی از این نمونه ها می پردازیم :
ابْنُ کُلَیْبٍ عَبْدُ المُنْعِمِ بنُ عَبْدِ الوَهَّابِ الحَرَّانِیُّ :
ذهبی در سیر اعلام النبلاء از قول ابن النجار می نویسد :
کَانَ مِنْ أَعیَان التُّجَّار، ذَا ثروَة وَاسِعَة، ثُمَّ تَضَعْضع، وَاحتَاج إِلَى الأَخْذ، وَبَقِیَ لاَ یُحَدِّث (بِجُزْءِ ابْنِ عَرَفَةَ) إِلاَّ بدِیْنَار، وَکَانَ صَدُوْقاً ...
سیر اعلام النبلاء،ج21،ص260 ط موسسة الرسالة
{ابن کلیب} از تاجران بزرگ بود و ثروت زیادی داشت سپس زمانه او را خوار کرد و به تنگدستی افتاد و نیاز پیدا کرد تا برای نقل روایت پول بگیرد و " جزء ابن عرفه " را برای دیگران نقل نمی کرد مگر آن که یک دینار بگیرد و صدوق بود ...
همین مطلب در منابع زیر نیز نقل شده است :
تاریخ الاسلام،ج12،ص1081 ط دار الغرب الاسلامی
ذیل تاریخ بغداد لابن النجار،ج16،ص95 ط دار الکتب العلمیة
آری نیاز به پول باعث شد تا برای نقل حدیث هم پول بگیرد و معلوم نیست حرص نسبت به پول و مال انسان را مجبور کند تا احادیث کذب و دروغ را هم بسازد به مخاطب و مستمع بفروشد ! خطیب بغدادی پس از آن که منع احمد بن حنبل و ابو حاتم رازی از نقل احادیث چنین افرادی که به ازای نقل احادیث،پول دریافت می کنند را می آورد،خودش اینگونه می نویسد :
إِنَّمَا مَنَعُوا مِنْ ذَلِکَ تَنْزِیهًا لِلرَّاوِی عَنْ سُوءِ الظَّنِّ بِهِ , لِأَنَّ بَعْضَ مَنْ کَانَ یَأْخُذُ الْأَجْرَ عَلَى الرِّوَایَةِ عُثِرَ عَلَى تَزَیُّدِهِ وَادِّعَائِهِ مَا لَمْ یَسْمَعْ , لِأَجْلِ مَا کَانَ یُعْطَى ...
الکفایة فی علم الروایة،ج1،ص457 ط دار الهدی
{ احمد بن حنبل و ابو حاتم رازی } به این دلیل نقل حدیث از چنین افرادی را منع کرده اند که سوء ظن از روات برطرف شد.چرا که برخی از افرادی که به ازای نقل حدیث پول دریافت می کنند،دچار لغزش و خطا شده و برای پولی که دریافت می کنند چیزهایی را که نشنیده اند،بیان می کنند و زیاده گویی می کنند ...