عبدالقادر عوده (فقیه و محقق معاصر اهل سنت): امیرالمومنین [علیه السلام] بر خلاف خلفای قبل از خود هرگز از اموال عمومی برای رفع نیازهایش استفاده نمی کرد!/توصیف زهد و ساده زیستی بی نظیر امیرالمومنین
عبدالقادر عوده (فقیه و محقق معاصر اهل سنت و از سران اخوان المسلمین): امیرالمومنین [علیه السلام] بر خلاف خلفای قبل از خود هرگز از اموال عمومی برای رفع حاجات و نیازهایش استفاده نمی کرد!/توصیف زهد و ساده زیستی بی نظیر امیرالمومنین علیه السلام
فهذا علی بن أبی طالب یموت وهو خلیفة المسلمین فما یترک صفراء ولا بیضاء کما قال ابنه الحسن إلا ثمانیة مائة أو سبعمائة درهم أرصدها لخادمه. ولقد کان علی وهو خلیفة یلبس إزارًا غلیظًا اشتراه بخمسة دراهم، وکانت حمائل سیفه من اللیف، وعرض سیفه للبیع لیشتری لنفسه إزارًا، وکان یقول: «مَنْ یَشْتَرِی مِنِّی هَذَا السَّیْفَ؟ فَوَالذِی فَلَقَ الحَبَّةَ لَطَالَمَا کَشَفْتُ بِهِ الکَرْبَ عَنْ وَجْهِ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، وَلَوْ کَانَ عِنْدِی ثَمَنُ إِزَارٍ مَا بِعْتُهُ».
وما کان المال بعیدًا عن علی بن أبی طالب لو حرص على المال، فقد کان یربط الحجر على بطنه من الجوع، ویعرض سیفه للبیع لیشتری به إزارًا، فی حین أن الإیراد الیومی للأموال التی تصدق بها وأوقفها صدقة جاریة على الفقراء أربعة آلاف دینار.
وما کان المال بعیدًا عن علی لو رضى أن یمد یده للأموال العامة ویأخذ منها حاجته (کما فعل من سبقه من الخلفاء) ولکنه حرم نفسه ذلک یوم بویع للخلافة حیث قال: «أَلاَ وَإِنَّهُ لَیْسَ لِی أَمْرٌ دُونَکُمْ، أَلاَ إِنَّ مَفَاتِیحَ مَالِکُمْ مَعِی، أَلاَ وَإِنَّهُ لَیْسَ لِی أَنْ آخُذَ مِنْهُ دِرْهَمًا دُونَکُمْ، أَرَضِیتُمْ؟» قَالُوا: نعم، قال: «اللَّهُمَّ اشْهَدْ». وکما حرم على نفسه أن یأخذ شیئًا من المال العام فإنه حرم على نفسه أن یبقى على شیء من ماله الخاص، فقد کانت یده تمتلئ بماله الخاص فینفقه کله فی سبیل الله، وعلى الفقراء، وَلاَ یُبْقِی لنفسه إلا ما دون الکفاف.
عودة، عبد القادر (المتوفى 1373 هـ)، الإسلام وأوضاعنا السیاسیة، ص261و262، الناشر: مؤسسة الرسالة، عام النشر: 1401 هـ - 1981 م.
این علی بن ابی طالب است که از دنیا می رود در حالی که خلیفه ی مسلمانان است و هیچ چیز از خود باقی نمی گذارد همانطور که فرزندش حسن می گوید مگر هشتصد یا هفتصد درهم که آن را به خدمتکارش داد.علی بن ابی طالب در حالی که خلیفه ی مسلمانان بود، لباسی خشن می پوشید که آن را به قیمت پنج درهم خریده بود و جنس حمایل شمشیرش از شاخ و برگ درخت خرما بود و شمشیرش را برای فروش عرضه کرد تا با پول حاصل از فروش آن برای خودش لباسی بخرد و می گفت: «چه کسی این شمشیر را از من می خرد؟ قسم به آن که دانه را شکافت چه بسیار با این شمشیر غم و اندوه را از رسول الله (ص) دور ساختم و اگر پول خرید لباسی می داشتم آن را نمی فروختم.
اگر علی بن ابی طالب برای به دست آوردن پول و مال حرص داشت، دسترسی به آن برای او دور و ناممکن نبود.وی از شدت گرسنگی سنگ به شکمش می بست و شمشیرش را برای فروش عرضه می کرد تا با پول حاصل از فروش آن برای خودش لباس بخرد در حالی که پول و اموالی که در روز آن را صدقه می داد و وقف صدقه ی جاریه ی فقرا می کرد چهار هزار دینار بود.
این در حالیست که اگر علی بن ابی طالب اراده می کرد تا دستش را به سوی اموال عمومی دراز کند و نیاز خود را از آن برطرف کند - همانطور که خلفای پیش از او چنین کردند - پول و مال دور از دسترس او نبود اما او چنین کاری را در روزی که برای خلافت با وی بیعت کردند بر خود حرام کرد و گفت: «آگاه باشید و بدانید که مسولیت و کاری جز رفع و رجوع امور شما ندارم و بدانید که کلید مال شما در نزد من است و حق ندارم که درهمی از آن را به جای شما برای خودم بردارم.آیا راضی شدید؟» مردم گفتند: بله.علی بن ابی طالب گفت: «خداوندا تو شاهد باش».همچنین علی بن ابی طالب همانطور که بر خود حرام کرد که چیزی از اموال عمومی برای خودش بردارد، بر خودش حرام کرد که چیزی از اموال مختص به خودش را برای خودش نگه دارد و تمامی این اموال را در راه خدا و برای کمک به فقرا انفاق می کرد و برای خودش فقط به اندازه ی نیاز نگه می داشت.
