حقانیت شیعه و رد شبهات

نقد وهابیت و اهل سنت | نقد آیین زرتشتی و باستان گرایان | نقد مسیحیت | وبلاگ شخصی فرشید شرفی

حقانیت شیعه و رد شبهات

نقد وهابیت و اهل سنت | نقد آیین زرتشتی و باستان گرایان | نقد مسیحیت | وبلاگ شخصی فرشید شرفی

حقانیت شیعه و رد شبهات

فرشید شرفی | پژوهشگر قرآن، حدیث، کلام و ادیان و مذاهب

* به علت کمبود وقت از ترجمه ی متون درخواستی جدا معذوریم

* شبهات و سوالات علمی خود را در قسمت نظرات ارسال کنید تا در صف سوالات قرار گرفته و به آن پاسخ داده شود (به سؤالات تکراری به هیچ وجه پاسخ داده نمی شود)

* برای دسترسی آسان به موضوعات مورد نظرتان، از قسمت " طبقه بندی موضوعی " استفاده کنید

* در صورت خرابی و یا لود نشدن تصاویر و مطالب به ما اطلاع دهید

* نقل و درج مطالب موجود در وبلاگ به نام شخص یا مؤسسه ای خاص در هر تارنمای اینترنتی و غیر از آن شرعا حرام می باشد (نقل همراه با ذکر منبع یا بدون اشاره به شخص و مؤسسه ای خاص جایز می باشد)

طبقه بندی موضوعی
بایگانی
آخرین مطالب
پربیننده ترین مطالب
مطالب پربحث‌تر
آخرین نظرات

 

 

ابن سعد (حافظ،علامه،از علمای بزرگ اهل سنت) سال وفات افرادی که پس از وی از دنیا رفته اند را در کتابش ذکر می کند !

 

کتب مخالفین شیعه در طول تاریخ دچار تغییرات و تحاریف زیادی شده است و افراد مختلفی چیزهایی بر آن افزوده اند و یا از آن حذف کرده اند و این روند هنوز و به خصوص در چاپخانه های عربستان سعودی ادامه دارد.یکی از این موارد،زیاداتی است که در کتاب " الطبقات الکبری " از محمد بن سعد به چشم می خورد که در آن سال وفات افرادی ذکر شده است که بعد از محمد بن سعد (صاحب کتاب) از دنیا رفته اند.ابتدا سال وفات محمد بن سعد (سال 230 هجری قمری) را از مصادر اهل سنت ببینیم :



مُحَمَّدُ بنُ سَعْدِ بنِ مَنِیْعٍ أَبُو عَبْدِ اللهِ البَغْدَادِیُّ : الحَافِظُ، العَلاَّمَةُ، الحُجَّةُ، أَبُو عَبْدِ اللهِ البَغْدَادِیُّ ...

سیر اعلام النبلاء،ج10،ص664 ط موسسة الرسالة

ابن سَعْد
(168 – 230 هــ  =  784 – 845 م)

محمد بن سعد بن منیع الزهری، مولاهم، أبو عبد الله: مؤرخ ثقة، من حفاظ الحدیث.


الاعلام للزرکلی،ج6،ص136 ط دار العلم للملایین

مُحَمَّد بن سعد بن منیع الْبَصْرِیّ الْحَافِظ کَاتب الْوَاقِدِیّ : قَالَ الْخَطِیب کَانَ من أهل الْعلم وَالْفضل وصنف کتابا کَبِیرا فِی طَبَقَات الصَّحَابَة وَالتَّابِعِینَ وَمن بعدهمْ إِلَى وقته فأجاد فِیهِ وَأحسن مَاتَ سنة ثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.

طبقات الحفاظ للسیوطی،ص186 ط دار الکتب العلمیة

4867 - محمد بن سعد الکاتب مولى بنی هاشم صاحب الطبقات حافظ صدوق سمع هشیما وابن عیینة وعنه الحارث بن أبی أسامة وابن أبی الدنیا مات 230 ، أبو داود قوله د.

الکاشف فی معرفة من له روایة فی الکتب الستة،ج2،ص174 ط دار القبلة


محمد بن سعد کاتب الواقدی : وتوفی یوم الأحد لأربع خلون من جمادى الآخرة، سنة ثلاثین ومائتین ببغداد. ودفن فی مقبرة باب الشام، وهو ابن اثنتین وستین سنة، رحمه الله تعالى.

وفیات الاعیان،ج4،ص352 ط دار صادر

کانت وفاة محمد کاتب الواقدیّ ببغداد فی سنة ثلاثین ومائتین، ودفن بمقبرة فی باب الشام، وهو ابن اثنتین وستین سنة.

الدر الثمین فی أسماء المصنفین،ص219 ط دار الغرب الاسلامی

أخبرنا أبو القاسم بن السمرقندی أنبأنا علی بن المسلمة وأبو القاسم بن العلاف قالا أنبأنا أبو الحسن بن الحمامی أنبأنا الحسن بن محمد حدثنا محمد بن عبد الله بن سلیمان قال ومحمد بن سعد کاتب الواقدی یعنی مات سنة ثلاثین ومائتین.

تاریخ مدینة دمشق،ج53،ص65 ط دار الفکر


أخبرنا أبو القاسم النسیب حدثنا أبو بکر الخطیب أنبأنا أبو القاسم الأزهری أنبأنا علی بن عمر الحافظ أنبأنا عبد الله بن إسحاق بن إبراهیم أنبأنا الحارث بن محمد بن أبی أسامة قال سنة ثلاثین ومائتین فیها مات محمد بن سعد صاحب المغازی والسیرة وأیام الناس.

تاریخ مدینة دمشق،ج53،ص65 ط دار الفکر

قال وحدثنا أبو بکر أیضا أنبأنا السمسار أنبأنا الصفار حدثنا ابن قانع أن محمد ابن سعد کاتب الواقدی مات فی سنة ثلاثین ومائتین.

تاریخ مدینة دمشق،ج53،ص65 ط دار الفکر

أخبرنا أبو سعد بن أبی صالح وأبو الحسن بن أبی طالب قالا أنبأنا أبو بکر بن خلف أنبأنا الحاکم أبو عبد الله الحافظ أنبأنا أبو أحمد بکر بن محمد بمرو قال سمعت محمد بن عمر الرازی یقول مات علی بن الجعد ومحمد بن سعد کاتب الواقدی ومؤمل ابن الفضل الحرانی سنة ثلاثین یعنی ومائتین.

تاریخ مدینة دمشق،ج53،ص66 ط دار الفکر

أخبرنا أبو القاسم العلوی وأبو الحسن الغسانی قالا حدثنا وأبو منصور بن خیرون أنبأنا أبو بکر الخطیب أنبأنا محمد بن الحسین القطان أنبأنا جعفر الخلدی حدثنا محمد بن عبد الله بن سلیمان الحضرمی قال سنة ثلاثین ومائتین مات محمد بن سعد کاتب الواقدی.


تاریخ مدینة دمشق،ج53،ص66 ط دار الفکر

قرأت على أبی محمد بن حمزة عن أبی محمد التمیمی أنبأنا مکی بن محمد أنبأنا أبو سلیمان قال وفیها یعنی سنة ثلاثین ومائتین مات محمد بن سعد کاتب الواقدی فی جمادى الآخرة.


تاریخ مدینة دمشق،ج53،ص66 ط دار الفکر

همانطور که ملاحظه کردید غالب علمای اهل سنت معتقدند که محمد بن سعد در سال 230 هــ وفات کرده است و ابن عساکر نیز با شش سند این مساله را نقل کرده است.حال با یکدیگر ببینیم نام کسانی را که بعد از سال 230 هــ از دنیا رفته اند اما در کتاب الطبقات ابن سعد در مورد وفات آن ها و تاریخ وفات آن ها صحبت شده است !

1. مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ نُمَیْرٍ الْهَمْدَانِیُّ ثُمَّ الْخَارِفِیُّ وَیُکْنَى أَبَا عَبْدِ الرَّحْمَنِ تُوُفِّیَ بِالْکُوفَةِ سَنَةَ أَرْبَعٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 234 هــ}

الطبقات الکبری،ج6،ص413 ط دار صادر

2. عَبْدُ اللَّهِ بْنُ بَرَّادٍ الْأَشْعَرِیُّ مِنْ وَلَدِ أَبِی مُوسَى وَیُکْنَى أَبَا عَامِرٍ مَاتَ بِالْکُوفَةِ سَنَةَ أَرْبَعٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 234 هــ}

الطبقات الکبری،ج6،ص416 ط دار صادر

3. مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی بَکْرِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ عَطَاءِ بْنِ مُقَدَّمٍ مَوْلَى ثَقِیفٍ، تُوُفِّیَ بِالْبَصْرَةِ سَنَة أَرْبَعٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 234 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص308 ط دار صادر


4. عَلِیُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ نَجِیحٍ الْمَدَنِیُّ وَیُکْنَى أَبَا الْحَسَنِ، مَاتَ بِعَسْکَرِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ بِسُرَّ مَنْ رَأَى یَوْمَ الِاثْنَیْنِ لِلَیْلَتَیْنِ بَقِیَتَا مِنْ ذِی الْقَعْدَةِ سَنَةَ أَرْبَعٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 234 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص308 ط دار صادر

5. إِبْرَاهِیمُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَرْعَرَةَ بْنِ الْبِرِنْدِ تُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ سَنَةَ إِحْدَى وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ، وَکَانَ مَرِضَ بِعَسْکَرِ الْخَلِیفَةِ بِسَامَرَّاءَ، فَقَدِمَ بِهِ إِلَى بَغْدَادَ، فَتُوُفِّیَ بِهَا.  {سال وفات : 231 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص309 ط دار صادر

6. عَلِیُّ بْنُ بَرِّیٍّ وَقَدْ کُتِبَ عَنْهُ الْحَدِیثُ، وَتُوُفِّیَ بِالْبَصْرَةِ سَنَةَ أَرْبَعٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 234 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص309 ط دار صادر

7. سُلَیْمَانُ بْنُ الشَّاذَکُونِیِّ وَکَانَ حَافِظًا لِلْحَدِیثِ، وَتُوُفِّیَ بِالْبَصْرَةِ سَنَةَ أَرْبَعٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ آخِرُ الْبَصْرِیِّینَ.  {سال وفات : 234 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص309 ط دار صادر

8. مُصْعَبُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُصْعَبِ بْنِ ثَابِتِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الزُّبَیْرِ بْنِ الْعَوَّامِ، وَیُکَنَّى أَبَا عَبْدِ اللَّهِ، نَزَل بَغْدَادَ، وَرَوَى عَنْ مَالِکِ بْنِ أَنَسٍ الْمُوَطَّأَ، وَرَوَى عَنِ الدَّرَاوَرْدِیِّ، وَإِبْرَاهِیمَ بْنِ سَعْدٍ، وَعَبْدِ الْعَزِیزِ بْنِ أَبِی حَازِمٍ، وَعَنْ أَبِیهِ وَغَیْرِهِمْ، وَکَانَ إِذَا سُئِلَ عَنِ الْقُرْآنِ یَقِفُ وَیَعِیبُ مَنْ لَا یَقِفُ، وَتُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ سَنَةَ سِتٍّ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ فِی شَوَّالٍ.  {سال وفات : 236 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص344 ط دار صادر


9. الْحَکَمُ بْنُ مُوسَى الْبَزَّازُ وَیُکْنَى أَبَا صَالِحٍ، ثِقَةٌ کَثِیرُ الْحَدِیثِ، وَکَانَ مِنْ أَهْلِ خُرَاسَانَ، مِنْ أَهْلِ نَسَا، وَرَوَى عَنِ الشَّامِیِّینَ، عَنْ یَحْیَى بْنِ حَمْزَةَ، وَفَضْلِ بْنِ زِیَادٍ، وَغَیْرِهِمَا مِنْ أَهْلِ الشَّامِ، وَکَانَ رَجُلًا صَالِحًا، ثَبْتًا فِی الْحَدِیثِ، وَتُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ فِی شَوَّالٍ سَنَةَ اثْنَتَیْنِ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 232 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص346 ط دار صادر


10. مَنْصُورُ بْنُ بَشِیرٍ وَهُوَ ابْنُ أَبِی مُزَاحِمٍ، وَیُکْنَى أَبَا نَصْرٍ، مَوْلَى الْأَزْدِ، وَکَانَ مِنْ سَبْیِ التُّرْکِ، وَکَانَ لَهُ دِیوَانٌ فَتَرَکَهُ، وَقَدْ کَتَبُوا عَنْهُ وَکَانَ ثِقَةً صَاحِبَ سُنَّةٍ، وَتُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ فِی ذِی الْقَعْدَةِ سَنَةَ خَمْسٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ، وَهُوَ ابْنَ ثَمَانِینَ سَنَةً أَوْ أَکْثَرَ.  {سال وفات : 235 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص347 ط دار صادر

11. مُحَمَّدُ بْنُ بَکَّارٍ وَیُکْنَى أَبَا عَبْدِ اللَّهِ، رَوَى عَنْ أَبِی مَعْشَرٍ، وَمُحَمَّدِ بْنِ طَلْحَةَ، وَقَیْسِ بْنِ الرَّبِیعِ، وَعَنْبَسَةَ بْنِ عَبْدِ الْوَاحِدِ وَغَیْرِهِمْ، وَتُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ فِی رَبِیعٍ الْآخَرِ سَنَةَ ثَمَانٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 238 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص347 ط دار صادر

12. عَبْدُ الْجَبَّارِ بْنُ عَاصِمٍ وَیُکَنَّى أَبَا طَالِبٍ، مِنْ أَبْنَاءِ أَهْلِ خُرَاسَانَ الَّذِینَ کَانُوا بِالْجَزِیرَةِ، وَکَانَ قَدْ کَتَبَ عَنْ عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو، وَإِسْمَاعِیلَ بْنِ عَیَّاشٍ، وَأَبِی الْمَلِیحِ، وَبَقِیَّةَ، وَغَیْرِهِمْ، وَتُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ فِی عَسْکَرِ الْمَهْدِیِّ فِی رَبِیعٍ الْآخَرِ سَنَةَ ثَلَاثٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 233 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص350 ط دار صادر

13. عُبَیْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ بْنِ مَیْسَرَةَ الْقَوَارِیرِیُّ وَیُکْنَى أَبَا سَعِیدٍ، وَهُوَ مِنْ أَهْلِ الْبَصْرَةِ، وَقَدِمَ بَغْدَادَ فَنَزَلَهَا، وَقَدْ رَوَى عَنْ حَمَّادِ بْنِ زَیْدٍ، وَیَزِیدَ بْنِ زُرَیْعٍ، وَعَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ مَهْدِیٍّ، وَغَیْرِهِمْ، وَکَانَ کَثِیرَ الْحَدِیثِ، ثِقَةً، وَتُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ لِثَلَاثَ عَشْرَةَ لَیْلَةً خَلَتْ مِنْ ذِی الْحِجَّةِ فِی أَیَّامِ التَّشْرِیقِ سَنَةَ خَمْسٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 235 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص350 ط دار صادر

14. یَحْیَى بْنُ عُثْمَانَ وَیُکْنَى أَبَا زَکَرِیَّا، مِنْ أَبْنَاءِ أَهْلِ خُرَاسَانَ، کَانَ یَنْزِلُ دَرْبَ أَبِی الْجَهْمِ، وَرَوَى عَنِ الشَّامِیِّینَ رُشَیْدِ بْنِ سَعْدٍ، وَهِقْلِ بْنِ زِیَادٍ، وَبَقِیَّةَ، وَإِسْمَاعِیلَ بْنِ عَیَّاشٍ، وَغَیْرِهِمْ، وَتُوُفِّیَ فِی رَبِیعٍ الْأَوَّلِ مِنْ سَنَةِ ثَمَانٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 238 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص351 ط دار صادر


15. شُجَاعُ بْنُ مَخْلَدٍ وَیُکْنَى أَبَا الْفَضْلِ، مِنْ أَبْنَاءِ أَهْلِ خُرَاسَانَ، مِنَ الْبَغِیِّینَ، رَوَى عَنْ هُشَیْمٍ عَامَّةَ کُتُبِهِ، وَعَنْ إِسْمَاعِیلَ ابْنِ عُلَیَّةَ، وَغَیْرِهِمَا، وَهُوَ ثِقَةٌ ثَبَتٌ، وَتُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ لِعَشْرٍ خَلَوْنَ مِنْ صَفَرٍ سَنَةَ خَمْسٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 235 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص352 ط دار صادر

16. زُهَیْرُ بْنُ حَرْبِ بْنِ اشْتَالَ مِنْ أَهْلِ نَسَا، ثُمَّ عُرِّبَتِ اشْتَالُ فَجُعِلَتْ شَدَّادًا، وَیُکْنَى أَبَا خَیْثَمَةَ، وَهُوَ مَوْلًى لِبَنِی حَرِیشِ بْنِ کَعْبِ بْنِ عَامِرِ بْنِ صَعْصَعَةَ الْعَامِرِیِّ، رَوَى عَنْ جَرِیرِ بْنِ عَبْدِ الْحَمِیدِ، وَهُشَیْمٍ، وَسُفْیَانَ بْنِ عُیَیْنَةَ، وَابْنِ عُلَیَّةَ، وَعَبْدِ اللَّهِ بْنِ وَهْبٍ، وَالْوَلِیدِ بْنِ مُسْلِمٍ، وَغَیْرِهِمْ مِنَ الْکُوفِیِّینَ، وَالْبَصْرِیِّینَ، وَالْحِجَازِیِّینَ، وَصَنَّفَ الْمُسْنَدَ وَکَتَبَ صِنْفَهَا، وَتُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ فِی شَعْبَانَ سَنَةَ أَرْبَعٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 234 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص354 ط دار صادر

17. خَلَفُ بْنُ سَالِمٍ الْمُخَرِّمِیُّ وَیُکْنَى أَبَا مُحَمَّدٍ، مَوْلَى الْمَهَالِبَةِ، وَقَدْ کَانَ صَنَّفَ الْمُسْنَدَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلّى الله علیه وسلم، وَکَانَ کَثِیرَ الْحَدِیثِ، وَقَدْ کَتَبَ النَّاسُ عَنْهُ، وَتُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ سَنَةَ إِحْدَى وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 231 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص354 ط دار صادر

18. هَارُونُ بْنُ مَعْرُوفٍ وَیُکْنَى أَبَا عَلِیٍّ، تُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ سَنَةَ إِحْدَى وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات :231 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص355 ط دار صادر

19. شُرَیْحُ بْنُ یُونُسَ الْمَرْوَرُوذِیُّ وَیُکْنَى أَبَا الْحَارِثِ، وَهُوَ زَوْجُ بِنْتِ قُرَیْشٍ الْمُسْتَمْلِی، وَکَانَ قَدْ صَنَّفَ کُتُبًا، وَأَخْرَجَهَا، وَحَدَّثَ بِهَا، وَکَان ثِقَةً، تُوُفِّیَ فِی یَوْمِ الثُّلَاثَاءِ لِسَبْعٍ بَقِینَ مِنْ رَبِیعٍ الْأَوَّلِ سَنَةَ خَمْسٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 235 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص357 ط دار صادر


20. إِسْمَاعِیلُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ بَسَّامٍ التَّرْجُمَانِیُّ وَیُکْنَى أَبَا إِبْرَاهِیمَ، مِنْ أَبْنَاءِ أَهْلِ خُرَاسَانُ، وَمَنْزِلُهُ نَحْوَ صَحْرَاءَ أَبِی السَّرِیِّ، رَوَى عَنْ هُشَیْمٍ، وَعَنِ الْعَطَّافِ بْنِ خَالِدٍ، وَعَبْدِ الْعَزِیزِ الْمَاجِشُونَ، وَخَلَفِ بْنِ خَلِیفَةَ، وَصَالِحٍ الْمُرِّیِّ، وَغَیْرِهِمْ، وَقَدْ رَوَى عَنْ شَرِیکٍ أَیْضًا، وَتُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ لِخَمْسِ لَیَالٍ خَلَوْنَ مِنَ الْمُحَرَّمِ سَنَةَ سِتٍّ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 236 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص358 ط دار صادر

21. مُحَمَّدُ بْنُ عَبَّادٍ الْمَکِّیُّ صَاحِبُ سُفْیَانَ بْنِ عُیَیْنَةَ، وَتُوُفِّیَ بِعَسْکَرِ الْخَلِیفَةِ بِسَامَرَّا فِی سَنَةِ أَرْبَعٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 234 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص358 ط دار صادر

22. أَبُو مَعْمَرٍ وَاسْمُهُ: إِسْمَاعِیلُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ مَعْمَرٍ الْهَرَوِیُّ مِنْ هُذَیْلٍ مِنْ أَنْفُسِهِمْ، صَاحِبُ سُنَّةٍ وَفَضَلٍ وَخَیْرٍ، وَهُوَ ثِقَةٌ ثَبْتٌ، وَتُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ فِی جُمَادَى الْأُولَى سَنَةَ سِتٍّ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ، وَشَهِدَهُ خَلَقٌ کَثِیرٌ.  {سال وفات : 236 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص359 ط دار صادر

23. مُحَمَّدُ بْنُ حَاتِمِ بْنِ مَیْمُونٍ الْمَرْوَزِیُّ وَیُکْنَى أَبَا عَبْدِ اللَّهِ، اسْتَخْرَجَ کِتَابًا فِی تَفْسِیرِ الْقُرْآنِ کَتَبَهُ النَّاسُ بِبَغْدَادَ، وَکَانَ یَنْزِلُ قَطِیعَةَ الرَّبِیعِ بِالْکَرْخِ، وَتُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ یَوْمَ الْخَمِیسِ لِأَرْبَعٍ بَقِینَ مِنْ ذِی الْحِجَّةِ سَنَةَ خَمْسٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 235 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص359 ط دار صادر


24. إِبْرَاهِیمُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَرْعَرَةَ بْنِ الْبِرِنْدِ مِنْ بَنِی سَامَةَ بْنِ لُؤَیٍّ، یُکْنَى أَبَا إِسْحَاقَ، وَتُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ سَنَةَ إِحْدَى وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ بَعْدَ انْصِرَافِهِ مِنَ الْعَسْکَرِ عَسْکَرِ الْخَلِیفَةِ بِسَامَرَّا.  {سال وفات : 231 هــ}

 

الطبقات الکبری،ج7،ص359 ط دار صادر

25. عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ صَالِحٍ الْأَزْدِیُّ وَیُکْنَى أَبَا مُحَمَّدٍ، وَهُوَ مِنْ أَهْلِ الْکُوفَةِ، وَنَزَلَ بَغْدَادَ، وَکَانَ یُحَدِّثُ عَنْ شَرِیکٍ، وَابْنِ أَبِی زَائِدَةَ، وَأَبِی بَکْرِ بْنِ عَیَّاشٍ، وَغَیْرِهِمْ، وَعَنْ مُلَازِمِ بْنِ عَمْرٍو، وَتُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ یَوْمَ الْإِثْنَیْنِ انْسِلَاخَ ذِی الْحِجَّةِ سَنَةَ خَمْسٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 235 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص360 ط دار صادر

26. أَحْمَدُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ وَیُکْنَى أَبَا عَلِیٍّ، وَیُعْرَفُ بِالْمَوْصِلِیِّ، رَوَى عَنْ حَمَّادِ بْنِ زَیْدٍ، وَشَرِیکٍ، وَأَبِی عَوَانَةَ، وَغَیْرِهِمْ، وَتُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ فِی شَهْرِ رَبِیعٍ الْأَوَّلِ سَنَةَ سِتٍّ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 236 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص360 ط دار صادر

27. مُحْرِزُ بْنُ عَوْنِ بْنِ أَبِی عَوْنٍ وَیُکْنَى أَبَا الْفَضْلِ قَالَ: أَخْبَرَنِی أَبِی قَالَ: وُلِدْتُ سَنَةَ أَرْبَعٍ وَأَرْبَعِینَ وَمِائَةٍ قَالَ: وَفِی هَذِهِ السَّنَةِ حَجَّ أَبُو جَعْفَرٍ الْمَنْصُورُ بِالنَّاسِ وَتُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ سَنَةَ إِحْدَى وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ، وَهُوَ ابْنُ ثَمَانٍ وَثَمَانِینَ سَنَةً.  {سال وفات : 231 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص361 ط دار صادر


28. الْعَبَّاسُ بْنُ غَالِبٍ الْوَرَّاقُ رَوَى مُصَنَّفَ وَکِیعٍ وَغَیْرَ ذَلِکَ، وَتُوُفِّیَ بِبَغْدَادَ فِی صَفَرٍ سَنَةَ ثَلَاثٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 233 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص362 ط دار صادر

29. کَامِلُ بْنُ طَلْحَةَ الْجَحْدَرِیُّ مِنْ أَهْلِ الْبَصْرَةِ، وَیُکْنَى أَبَا یَحْیَى، وَتُوُفِّیَ بِالْبَصْرَةِ سَنَةَ اثْنَتَیْنِ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 232 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص363 ط دار صادر


30. مَرْدَوَیْهِ الصَّائِغُ وَاسْمُهُ: عَبْدُ الصَّمَدِ بْنُ یَزِیدَ، وَلَقَبُهُ مَرْدَوَیْهِ، وَیُکْنَى أَبَا عَبْدِ اللَّهِ، رَوَى عَنِ الْفُضَیْلِ بْنِ عِیَاضٍ، وَابْنِ عُیَیْنَةَ، وَغَیْرِهِمَا، وَکَانَ ثِقَةً، مِنْ أَهْلِ السُّنَّةِ وَالْوَرَعِ، وَقَدْ کَتَبَ النَّاسُ عَنْهُ، وَتُوُفِّیَ فِی آخِرِ یَوْمٍ مِنْ ذِی الْحِجَّةِ سَنَةَ خَمْسٍ وَثَلَاثِینَ وَمِائَتَیْنِ.  {سال وفات : 235 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص363 ط دار صادر


31. یَحْیَى بْنُ مَعِینٍ وَیُکْنَى أَبَا زَکَرِیَّا، وَقَدْ کَانَ أَکْثَرَ مِنْ کُتَّابِ الْحَدِیثِ، وَعُرِفَ بِهِ، وَکَانَ لَا یَکَادُ یُحَدِّثُ، وَتُوُفِّیَ بِمَدِینَةِ الرَّسُولِ صلّى الله علیه وسلم وَهُوَ مُتَوَجِّهٌ إِلَى الْحَجِّ.  {سال وفات یحیی بن معین : 233هــ}


الطبقات الکبری،ج7،ص354 ط دار صادر


32. أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ حَنْبَلٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ، وَیُکْنَى أَبَا عَبْدِ اللَّهِ، وَهُوَ ثِقَةٌ، ثَبَتٌ، صَدُوقٌ، کَثِیرُ الْحَدِیثِ، وَقَدْ کَانَ امْتُحِنَ وَضُرِبَ بِالسِّیَاطِ، أَمَرَ بِضَرْبِهِ أَبُو إِسْحَاقَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَى أَنْ یَقُولَ: الْقُرْآنُ مَخْلُوقٌ، فَأَبَى أَنْ یَقُولَ، وَقَدْ کَانَ حُبِسَ قَبْلَ ذَلِکَ، فَثَبَتَ عَلَى قَوْلِهِ، وَلَمْ یُجِبْهُمْ إِلَى شَیْءٍ، ثُمَّ دُعِیَ لِیَخْرُجَ إِلَى الْخَلِیفَةِ الْمُتَوَکِّلِ عَلَى اللَّهِ، ثُمَّ أُعْطِیَ مَالًا فَأَبَى أَنْ یَقْبَلَ ذَلِکَ الْمَالَ، وَتُوُفِّیَ یَوْمَ الْجُمُعَةِ ارْتِفَاعَ النَّهَارِ، وَدُفِنَ بَعْدَ الْعَصْرِ، وَحَضَرَهُ خَلْقٌ کَثِیرٌ مِنْ أَهْلِ بَغْدَادَ وَغَیْرِهِمْ.  {سال وفات احمد بن حنبل : 241 هــ}

الطبقات الکبری،ج7،ص354و355 ط دار صادر


نکته : قصد ما ذکر نام تمامی افرادی که تاریخ وفاتشان بعد از تاریخ وفات محمد بن سعد بوده و نامشان و خبر وفاتشان در کتاب الطبقات الکبری آمده نیست و ممکن است علاوه بر این سی و دو نفر افراد دیگری هم یافت شوند.

سردرگمی مخالفین شیعه و تلاش برای توجیه این مشکل :

بعد از آن که چنین مشکل عجیب غریبی آن هم نه یک مورد و یا دو مورد بلکه حداقل سی و دو مورد در کتاب الطبقات الکبری به چشم خورده است،وهابیون تلاش کرده اند تا به گونه ای این مساله را توجیه کنند.به عنوان مثال بشار عواد وهابی در حاشیه ی کتاب تهذیب الکمال در مورد حسین بن فهم (از تلامیذ محمد بن سعد) می نویسد :

والحسین بن فهم هو روایة کتابه "الطبقات "، وله فی المطبوع زیادات على الکتاب له ینتبه إلیها الناشرون فجعلوها مع الکتاب، ومنها تراجم لاناس ماتوا بعده، بل ترجمته هو.

تهذیب الکمال،ج25،ص258 ط موسسة الرسالة

بشار عواد می گوید که حسین بن فهم در کتاب الطبقات الکبری زیاداتی دارد که آن را همراه کتاب قرار داده اند و ناشرین باید به آن دقت کنند و ترجمه ی افرادی که بعد از محمد بن سعد از دنیا رفته اند به وسیله ی حسین بن فهم انجام شده است.

همچنین ذهبی نیز امکان زیاده بودن برخی مطالب و روایت در کتاب الطبقات الکبری به وسیله ی حسین بن فهم را ممکن می داند :

رَوَى عَنْ: محمد بْن جمیل، وأبی حفص الفلاس، وإبراهیم بن زیاد سبلان، وأدرک أصحاب شعبة، فإن محمد بن سعد مع جلالته وتقدمه قال فی الطبقات: حدثنا أحمد بن محمد بن أنس، قال: حدثنا أبو حَفْص الصیرفی، فذکر حدیثًا. ویجوز أن یکون هذا من زیادات ابنِ فهم فِی الطبقات.

تاریخ الاسلام،ج6،ص494 ط دار الغرب الاسلامی

در قسمت مشخص شده،ذهبی می گوید : و ممکن است که این از زیادات ابن فهم در کتاب الطبقات باشد.

اما پاسخ ما این است که :

اولا : این که بگوییم برخی مطالب از زیادات حسین بن فهم در کتاب الطبقات است،نیازمند دلیل معتبر و مورد اعتماد است و نه ظن و گمان در حالی که می بینیم ذهبی بر مبنای ظن و گمان این مطلب را گفته است و بشار عواد نیز دلیل معتبری ارائه نکرده است.

ثانا : اگر هم بخواهیم بپذیریم که برخی مطالب در الطبقات از زیادات حسین بن فهم است،حتی شرایط می تواند بدتر هم بشود ! چرا که حسین بن فهم به وسیله ی دارقطنی و حاکم نیشابوری تضعیف شده است و بسیاری از محققین وهابی معاصر نیز تضعیف او را بر توثیقش ارجح دانسته اند.(البته حاکم توثیقی هم برای حسین بن فهم دارد که با توجه به تساهل حاکم در توثیقات و تصحیحات و وجود تضعیف از جانب دارقطنی می توان تضعیف را ارجح دانست)

الحسین بن فهم صاحب محمد بن سعد : قال الحاکم: لیس بالقوی ..... ذکره الدارقطنی فقال: لیس بالقوى.

میزان الاعتدال،ج1،ص545 ط دار المعرفة

همچنین عثمان الخمیس وهابی ناصبی در کتاب وقفات مع کتاب المراجعات،ص29 و دسمان یحیى معالی و عباس صخر الحسن (از محققین وهابی که کتاب الطیوریات را نیز تحقیق کرده اند) در ج2،ص653 ط مکتبة اضواء السلف از کتاب الطیوریات و جاسم الفهید الدوسری (از وهابیون معاصر) در کتاب الروض البسام،ج4،ص290 ط دار البشائر الاسلامیة ضعیف بودن حسین بن فهم را ارجح دانسته اند.

با این وجود چگونه می توان به کتابی اعتماد کرد که ممکن است که هرجای آن دست می گذاریم در آن چیزی زیاد (و یا حتی کم) شده باشد و در آن دستکاری شده است ! حتی اگر بخواهیم انتساب زیادات کتاب به حسین بن فهم را هم قبول کنیم چگونه می توان به زیادات یک فردی که بسیاری او را ضعیف دانسته اند اعتماد کرد ؟! آیا تمام این مطالب نتیجه اش چیزی جز سقوط اعتبار کتاب الطبقات الکبری است ؟!

موافقین ۳ مخالفین ۰ ۹۳/۱۲/۰۲
فرشید شرفی | Farshid Sharafi

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی
Flag Counter