حقانیت شیعه و رد شبهات

قرآن بر سر گرفتن، سنت امیر المؤمنین علیه السلام (مصادر اهل سنت)

گاهی مشاهده می شود که مخالفین شیعه بر بخشی از اعمال شیعیان از جمله «قرآن بر سر گرفتن» اشکال می گیرند و یا از آن متعجب می شوند.

این در حالی است که اگر به نصوص روایی مخالفین شیعه مراجعه کنیم در خواهیم یافت که این عمل، سنت امیر المؤمنین علیه السلام می باشد.

در روایتی صحیح السند در کتاب «المعرفة و التاریخ» آمده است :

حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِیزِ بن عبد الله الأویسی ثنا إبراهیم بن سَعْدٍ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ أَبِی عَوْنٍ مُحَمَّدِ بْنِ عُبَیْدِ اللَّهِ الثَّقَفِیِّ عَنْ أَبِی صَالِحٍ الْحَنَفِیِّ قَالَ: رَأَیْتُ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ أَخَذَ الْمُصْحَفَ [فَوَضَعَهُ] عَلَى رَأْسِهِ حَتَّى لَأَرَى وَرَقَهُ یَتَقَعْقَعُ ثُمَّ قَالَ: اللَّهمّ إِنَّهُمْ مَنَعُونِی [أَنْ أَقُومَ فِی الْأُمَّةِ] بِمَا فِیهِ فَأَعْطِنِی [ثَوَابَ] مَا فِیهِ، ثُمَّ قَالَ: اللَّهمّ إِنِّی قَدْ مَلَلْتُهُمْ وَمَلُّونِی، وَأَبْغَضْتُهُمْ وَأَبْغَضُونِی، وَحَمَلُونِی عَلَى غَیْرِ طَبِیعَتِی وَخُلُقِی وَأَخْلَاقٍ لَمْ تَکُنْ تُعْرَفْ لِی، فَأَبْدِلْنِی بِهِمْ خَیْرًا مِنْهُمْ وَأَبْدِلْهُمْ بِی شَرًّا مِنِّی، اللَّهمّ أَمِتْ قُلُوبَهُمْ مَیْتَ الْمِلْحِ فِی الْمَاءِ- قَالَ إِبْرَاهِیمُ: یَعْنِی أَهْلَ الْکُوفَةِ.

الفسوی، أبو یوسف یعقوب بن سفیان (المتوفى 277هـ) ، المعرفة والتاریخ،ج2، ص 751، تحقیق: أکرم ضیاء العمری، الناشر: مؤسسة الرسالة، بیروت، الطبعة: الثانیة، 1401 هـ- 1981 م.

ابو صالح حنفی می گوید : علی بن ابی طالب را دیدم که قرآن کریم را گرفت و آن را بر سرش گذاشت تا جایی که دیدم صفحات قرآن ورق می خورد و صدای آن را شنیدم و سپس گفت : خداوندا، آنان مرا از آن چه که باید در میان امت بدان اهتمام ورزم منع کردند پس تو پاداش آن را به من عطا کن.سپس گفت : خداوندا، من آنان را ملول و خسته گردنیدم و آنان نیز مرا.بغض آنان را به دل گرفتم و آنان نیز بغض مرا و آنان مرا به رفتار بر غیر طبیعت و خُلقم و اخلاقی که من بدان شناخته نشده بودم وادار کردند.پس تو بهتر از آنان را نصیب من کن و فردی بدتر از مرا نصیب ایشان کن.خداوندا دل هایشان را همچون محو شدن و حل شدن نمک در آب، بمیران.ابراهیم بن سعد می گوید : مقصود امیر المؤمنین اهل کوفه هستند.

همین روایت با طریق دیگری نیز از «شعبة» در انساب الاشراف نقل شده که صحیح است :

حَدَّثَنِی یَحْیَى بْنُ مَعِینٍ، حَدَّثَنَا سُلَیْمَانُ بْنُ دَاوُدَ الطَّیَالِسِیُّ أَنْبَأَنَا شُعْبَةُ بْنُ الْحَجَّاجِ، أَنْبَأَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُبَیْدِ اللَّهِ الثَّقَفِیُّ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا صَالِحٍ یَقُولُ: شَهِدْتُ عَلِیًّا وَوَضَعَ الْمُصْحَفَ عَلَى رَأْسِهِ حَتَّى سَمِعْتُ تَقَعْقُعَ الْوَرَقِ فَقَالَ: [ «اللَّهُمَّ إِنِّی سَأَلْتُهُمْ مَا فِیهِ فَمَنَعُونِی ذَلِکَ، اللَّهُمَّ إِنِّی قَدْ مَلَلْتُهُمْ وَمَلُّونِی وَأَبْغَضْتُهُمْ وَأَبْغَضُونِی وَحَمَلُونِی عَلَى غَیْرِ خُلُقِی وَعَلَى أخلاق لم تَکُنْ تُعْرَفُ لِی فَأَبْدِلْنِی بِهِمْ خَیْرًا لِی مِنْهُمْ، وَأَبْدِلْهُمْ بِی شَرًّا مِنِّی، وَمَثَّ قُلُوبَهُمْ مَیْثَ الْمِلْحِ فِی الْمَاءِ].

البلاذری، أحمد بن یحیی بن جابر (متوفاى279هـ)، أنساب الأشراف، ج3، ص 1082، تحقیق: سهیل زکار وریاض الزرکلی، الناشر: دار الفکر – بیروت، الطبعة: الأولى، 1417 هـ - 1996 م.

نکته : بدیهی است که «یحیی بن معین» و «سلیمان بن داود طیالسی» از مشاهیر و بزرگان اهل سنت هستند و وثاقتشان در نزد مخالفین شیعه امری مسلم و قطعی است.

بررسی سندی روایت المعرفة و التاریخ

الأُوَیْسِیُّ عَبْدُ العَزِیْزِ بنُ عَبْدِ اللهِ بنِ یَحْیَى : الإِمَامُ، الحُجَّةُ، أَبُو القَاسِمِ عَبْدُ العَزِیْزِ بنُ عَبْدِ اللهِ بنِ یَحْیَى بنِ عَمْرِو بنِ أُوَیْسِ بنِ سَعْدِ بنِ أَبِی سَرْحٍ القُرَشِیُّ، العَامِرِیُّ، الأُوَیْسِیُّ، المَدِیْنِیُّ، مِنْ نُبَلاَءِ الرِّجَالِ ... وَثَّقَهُ: أَبُو دَاوُدَ، وَغَیْرُهُ.

الذهبی الشافعی، شمس الدین ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاى748 هـ)، سیر أعلام النبلاء، ج 10، ص 389، تحقیق: شعیب الأرنؤوط، محمد نعیم العرقسوسی، ناشر: مؤسسة الرسالة - بیروت، الطبعة: التاسعة، 1413هـ .

إِبْرَاهِیم بْن سعد بْن إِبْرَاهِیم بْن عَبْد الرَّحْمَنِ بْن عوف القرشی الزُّهْرِیّ، أبو إسحاق المدنی ... قال عَبد الله بْن أحمد بْن حنبل عَن أبیه: ثقة.وَقَال صالح بْن أحمد بْن حنبل عَن أبیه: أحادیثه مستقیمة.

المزی، ابوالحجاج یوسف بن الزکی عبدالرحمن (متوفاى742هـ)، تهذیب الکمال،ج2، ص 90، تحقیق: د. بشار عواد معروف، ناشر: مؤسسة الرسالة - بیروت، الطبعة: الأولى، 1400هـ – 1980م.

شُعْبَةُ بْنُ الْحَجَّاجِ : بْنِ وَرْدٍ من الأزد. مولى للأشاقر عتاقة. ویکنى أبا بسطام. وکان ثقة مأمونًا ثبتًا صاحب حدیث حجة. وکان شعبة أکبر من الثوری بعشر سنین.

البصری الزهری، محمد بن سعد بن منیع أبو عبدالله (المتوفى230 هـ)، الطبقات الکبرى ،ج7، ص 207، تحقیق: محمد عبد القادر عطا، الناشر: دار الکتب العلمیة - بیروت، الطبعة: الأولى، 1410 هـ - 1990 م.

أَبُو عَوْنٍ الثَّقَفِیُّ وَاسْمُهُ مُحَمَّدُ بْنُ عُبَیْدِ اللَّهِ تُوُفِّیَ فِی وِلَایَةِ خَالِدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْقَسْرِیِّ , وَکَانَ ثِقَةً وَلَهُ أَحَادِیثُ رَوَى عَنْهُ سُفْیَانُ وَشُعْبَةُ.

البصری الزهری، محمد بن سعد بن منیع أبو عبدالله (المتوفى230 هـ)، الطبقات الکبرى ،ج6، ص 312، تحقیق: محمد عبد القادر عطا، الناشر: دار الکتب العلمیة - بیروت، الطبعة: الأولى، 1410 هـ - 1990 م.

أَبُو صَالِحٍ الحَنَفِیُّ الکُوْفِیُّ ... وَثَّقَهُ: ابْنُ مَعِیْنٍ، وَمَا هُوَ بِالمُکْثِرِ.

الذهبی الشافعی، شمس الدین ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاى748 هـ)، سیر أعلام النبلاء، ج 5، ص 38، تحقیق: شعیب الأرنؤوط، محمد نعیم العرقسوسی، ناشر: مؤسسة الرسالة - بیروت، الطبعة: التاسعة، 1413هـ .